Slechts deel Leidse Hout gemeentelijk monument
Piet Arp - In Leiden bevindt zich een van de weinige voorbeelden van een
volkspark in Nederland: wandelpark Leidse Hout. In Leiden dreigt het oor
spronkelijke karakter van het volkspark verloren te gaan. Onder meer de
stichting Leidse Hout Monumentwaardig probeert het tij te keren.
Op Paleis Het Loo is tot en met 28
september de tentoonstelling 'Zwierig
binnen de perken, De herstelde boven-
tuin von Paleis Het Loo in vogelvlucht
1692 - 2008' te bekijken. In oude
en recentere afbeeldingen worden
daarin de geleidelijke veranderingen
in de Boventuin in beeld gebracht.
Een foto-expositie onder de Colon
nades in de tuin licht de restaura
tiewerkzaamheden toe. In de muse
umwinkel is het gelijknamige boek
'Zwierig binnen de perken' als catalogus
te koop 4).
Meer over tuinen: eveneens tot 28
september in Paleis Het Loo een
expositie over vier eeuwen land
schapsarchitectuur en tuinaanleg.
En: enkele keren per week kan vanaf
het dak van het paleis deze zomer
genoten worden van het uitzicht.
GEHOOR VINDT DE STICHTING wel bij de
gemeente, benadrukt drs. Marina van der
Horst, voorzitter en secretaris van de stichting.
Leiden plaatste dit voorjaar een van de drie
parkonderdelen op de gemeentelijke monu
mentenlijst, het wandelpark. Een naoorlogse
uitbreiding, Bospark, wordt nog nader bekeken,
maar de sportvelden vallen buiten de bescher
ming. Waarmee het oorspronkelijke idee achter
het volkspark verloren dreigt te gaan.
Het wandelpark Leidse Hout werd in 1931 offi
cieel in gebruik genomen, nadat het mede als
werkverschaffingsproject en met rijkssubsidie
was aangelegd. Ook de inwoners van Leiden
doneerden geld voor de aanleg. Toch was
onvoldoende in kas om het totaalplan van K.C.
van Nes, toch al flink afgezwakt, in een keer uit
te voeren. De financiering van het sportpark
kwam voor rekening van de gemeente, waarbij
wederom werklozen werden ingezet.
Landschapsarchitect Van Nes had goed om
zich heen gekeken in het buitenland voor
hij op verzoek van de Leidse gemeenteraad
de Leidse Hout ontwierp. Het park moest de
bewoners van de arbeiderswijken ruimte geven
om kennis te maken met natuur, om te kunnen
wandelen en recreëren, en om er te sporten in
de buitenlucht. Het initiatief kwam in 1919 van
een communistisch gemeenteraadslid, Johannes
Knuttel. Omdat Knuttel de term 'volkspark'
denigrerend vond werd al snel vooral gesproken
over wandelpark, maar wel een met volks
parkeigenschappen. Een groen gebied met
beplanting, ligweiden, piasvijver, theehuis,
sportvelden en een muziekkoepel. In 1926 werd
een Fonds voor Aanleg, Onderhoud en Beheer
van Wandelparken opgericht, twee jaar later
werd een 16,5 hectare groot terrein tussen de
De later aangelegde atletiekbaan op het sportcom
plex van de Leidse Hout. Foto Marjo Huijsmans
Warmonderweg, Houtlaan en buitenplaats Oud
Poelgeest beschikbaar gesteld.
Wegens geldgebrek kon eind jaren '20 slechts
het wandelpark worden aangelegd. Van Nes
was een van de eersten die de plantengeografie
in Nederland toepaste en deed dit op grote
schaal in de Leidse Hout. Na de oorlog werd
deze aanplant onder Van Nes vernieuwd, omdat
in de Hongerwinter het overgrote deel van de
begroeiing was opgestookt.
Complex
Na verloop van tijd was er alsnog geld om
de sportvelden aan te leggen, 7 ha groot en
tegenwoordig bestaande uit een topatletiek-
baan, vier tennisbanen, een softbalveld en een
inmiddels verlaten korfbalveld. Doordat er een
jaar of tien verstreek tussen de aanleg van het
wandelpark en de komst van de sportvelden
werd dit door de Leidenaren niet als één geheel
ervaren. In 1957 werd het Bospark (2 ha)
augustus 2008 Heemschut 9
^s-rri rn. nov ilnti/j n
VAN PAjÉÉfè HVTI.OO
.fNjfeÓÊ) VLOCHT
f«<S 'TT tmk
Karakter volkspark in gevaar
:.n 1 f h c#
