Erfgoed ambacht
Marc de Groot trots op eeuwenoud ambacht
Veel kerken bevatten schitterende grafmonu
menten en fraaie grafzerken. Vóór 1795, toen het begraven in de
kerk officieel werd verboden, konden de gelovigen kiezen uit een
graf op het kerkhof of een graf in de kerk. Dit laatste gebruik gaat
terug tot in de oudheid, toen de eerste christenen begraven wilden
worden in de nabijheid van hun martelaren. Nadat er ter ere van
de martelaren basilieken werden gebouwd met altaren boven hun
graven, wilden de gelovigen bij of in de basilica worden bijgezet.
Mare de Groot in zijn atelier in Leiden. Foto Brigitte Linskens
28 Heemschut juni 2008
DIT GEBRUIK LEEFDE VOORT in de
Middeleeuwen, toen relieken van heiligen
in altaren van kerken werden bewaard. Een graf
in de nabijheid van een reliek deed immers de
dode in de heilzame nabijheid van de heilige
verkeren. Pas in 1829 werd het begraven in de
kerk definitief afgeschaft.
Kerkhof
ledereen beseft dat kerken en kloosters met
hun rijke interieur en geschiedenis deel uit
maken van ons religieus erfgoed. Dat histori
sche kerkhoven en begraafplaatsen eenzelfde
plaats toekomen, zal voor velen minder
vanzelfsprekend zijn. Toch kunnen kerkhoven
en begraafplaatsen om verschillende redenen
tot ons religieus erfgoed gerekend worden.
Vaak zijn er fraai gebeeldhouwde gedenktekens
te vinden of zijn er personen begraven die
op lokaal of nationaal niveau een belangrijke
functie hebben vervuld.
Ook de inscripties op eenvoudige grafzerken
bevatten vaak belangrijke historische infor
matie, zoals geboorte- en sterfdata, verwij
zingen naar het beroep of de maatschappelijke
positie van de dode, soms familiewapens en
grafteksten die karakteristiek zijn voor een
bepaalde periode. Ze vertellen veel over de
sociale structuur van de streek en zijn vroegere
bewoners.
Begraafplaatsen en kerkhoven zijn plekken waar
al eeuwenlang afscheid wordt genomen van
overleden dierbaren en geliefden. De ideeën
van nabestaanden over de vormgeving van de
gedenkstenen voor de overledenen zijn voort
durend aan verandering onderhevig. Cultuur
historische ontwikkelingen van tientallen jaren,
soms zelfs van eeuwen, zijn op deze plaatsen
terug te vinden en verdienen onze aandacht.
Het is niet verwonderlijk dat bij (kunst)historici
en binnen historische verenigingen steeds meer
aandacht voor grafcultuur bestaat.
Bovendien hebben veel begraafplaatsen een
