OVERIJSSEL
Nijverdal, Turbinehal textielfabriek Ten Cate
Foto Marcel Overbeek.
Nijverdal: In 1836 werd Nijverdal als fabrieks-
nederzetting gesticht aan de oever van het
riviertje de Regge, op initiatief van de Engelse
textielpionier Thomas Ainsworth. Anno 2008
wordt het straatbeeld in Nijverdal nog steeds
gedomineerd door enkele grootschalige
fabriekscomplexen uit de bloeitijd van de tex
tielnijverheid. Voor deze fabriekscomplexen, die
nu nog in gebruik zijn, wordt voor de komende
jaren onderzocht welke nieuwe bestemming
er kan worden gevonden zodra de eigenaar,
Koninklijke Ten Cate de gebouwen afstoot.
In samenwerking met de gemeente Hellen-
doorn, de woningstichting Hellendoorn en de
provincie Overijssel is vorig jaar een masterplan
ontwikkeld waarin toekomstige herbestem
mingsfuncties zijn onderzocht. De studie is ver
richt onder leiding van Flubert-Jan Henket, een
toonaangevende architect op het gebied van
herontwikkeling van industrieel erfgoed.
Op dit moment zijn drie fabriekslocaties in
bedrijf bij Koninklijke Ten Cate: de locatie aan
het Floge Dijkje, de fabriek 'Noord' aan de
Campbellweg (Koninklijke Stoom Weverij) en
de textielfabriek aan de P.C. Stamstraat, de
voormalige Nederlandse Stoom Blekerij.
Ten Cate heeft plannen om alle bedrijfsacti
viteiten te concentreren op de locatie Noord,
zodat de oude fabriekscomplexen aan de P.C.
Stamstraat en het Floge Dijkje vrijkomen. De
textielfabriek aan het Floge Dijkje is van grote
cultuurhistorische waarde, op deze plaats werd
in 1836 de eerste stoomweverij opgericht door
de Engelsman Thomas Ainsworth, de pionier
van de Twentse textielnijverheid.
De fabriek bestaat voor een groot deel uit een
zeer uitgestrekt complex (4,5 ha) van bedrijfs
hallen met sheddaken, uit de jaren twintig van
de vorige eeuw. Aan het Floge Dijkje staat een
markant industrieel monument: de voormalige
turbinehal, in 1911 gebouwd als onderdeel
van de elektrische centrale van de fabriek. Dit
gebouw, bekend onder de naam 'de Smidse', is
opgetrokken in een Duits georiënteerde Art-
Nouveaustijl. Opvallend in de voorgevel is het
grote tegeltableau met klok.
Naast de turbinehal staat het oude kantoorge
bouw uit 1912, en een oud pakhuis uit de 19e
eeuw. Dit bijzondere industriële ensemble staat
op de rijksmonumentenlijst.
In het masterplan zijn voor dit fabriekscomplex
de volgende mogelijke bestemmingen opge
nomen: woningbouw, kantoren, basisscholen,
een grand café, een sportcentrum en een cen
trum voor woon- en zorgactiviteiten. Er is uit
gegaan van een gevarieerd plan, met als nieuw
element een woontoren van tien tot twaalf
woonlagen, op een plek waar vroeger de hoge
fabrieksschoorsteen stond. Voor de woningen
wordt gedacht aan een aantal patiowoningen,
die deels onder de bestaande sheddaken van
de fabriek worden gebouwd. In het midden van
het fabrieksterrein wordt een openbaar toegan
kelijk park met een waterpartij aangelegd.
De haalbaarheidsstudie is afhankelijk van de
voortgang van het masterplan Ten Cate. Het
is nog moeilijk te voorspellen wanneer Ten
Cate het fabriekscomplex aan het Floge Dijkje
zal verlaten. Daarom kunnen de herbestem
mingsfuncties voor het complex nog gewijzigd
worden.
Zwolle: In januari is de gemeente Zwolle
begonnen met het herstel van de Schoenkui-
penbrug, de laatst overgebleven draaibrug in
de stad. De Schoenkuipenbrug werd in 1907
gebouwd naar een ontwerp van stadsarchitect
L. Krook. De draaibrug heeft een zware ijzeren
constructie, met als fundament een ronde
bakstenen draaipijlen Aan de vormgeving van
de brug is bij de bouw veel aandacht besteed,
zoals het smeedijzeren hekwerk, de bakstenen
landhoofden met granieten dekplaten en het
houten brugwachtershuisje.
Bij het herstel zal met name de ijzeren draag
constructie, vervaardigd door de voorma
lige Zwolse ijzergieterij Wispelwey, worden
vernieuwd. Ook het houten wegdek zal geheel
worden vervangen. Het blijft een wens dat de
vier smeedijzeren sierlantaarns, die ooit de op
de hoeken van de landhoofden stonden, worden
gereconstrueerd.
De brug zelf wordt al jaren niet meer openge
draaid voor de scheepvaart.