Industrieel nieuws
FRIESLAND
GRONINGEN
Leeuwarden: De voormalige tramremise van
de Nederlandse Tramweg Maatschappij (NTM)
aan de Tramstraat in Leeuwarden krijgt een
nieuw leven in Stavoren. De tramremise werd in
1899 gebouwd aan de rand van de Leeuwarder
binnenstad en is sinds de opheffing van de
tramlijn in 1948 gebruikt als opslagruimte en
werkplaats. De Leeuwarder remise is een van de
laatste nog in oorspronkelijke staat verkerende
tramremises van ons land. De loods is opge
trokken in rode baksteen, afgewisseld met hori
zontale banden in gele baksteen. De voorgevel
van de loods wordt gedomineerd door de twee
grote houten inrijdeuren.
Bouwbedrijf Lont uit Leeuwarden is in
november begonnen met een zorgvuldige
demontage van dit bijzondere industriële
monument. De tramremise zal weer worden
herbouwd op het stationsemplacement van
Stavoren, en krijgt een functie als huisvesting
van het museum 'Treinen op zee'. Dit museum
wil de aandacht vestigen op het unieke
spoorwegverleden van Stavoren. Ooit werden
de treinwagons in de spoorweghaven overge
laden op een speciaal voor dit doel gebouwde
stoomtreinpont, waarmee trein en passagiers
over de Zuiderzee naar Enkhuizen werden ver
voerd. In Stavoren en Enkhuizen herinneren de
spoorweghavens nog steeds aan deze vroegere
verkeersfunctie.
Groningen: Onder de benaming 'De Laatste Pijp'
wordt gewerkt aan een nieuwe bestemming
voor de schoorsteenpijp van de voormalige
vleeswarenfabriek van de firma Gerzon aan het
Boterdiep, de laatste fabrieksschoorsteen in de
Groninger binnenstad. Ooit werd dit stadsdeel
gedomineerd door een groot aantal fabrieks
schoorstenen, symbool van de industriële
bedrijvigheid.
De laatst overgebleven schoorsteen werd
in 1916 gebouwd voor het ketelhuis van de
Gerzonfabriek en is nu eigendom van Opmaat
vormgevers en meubelmakers. Een belangrijk
cultuurhistorisch monument dat als het aan
de Stichting de Laatste Pijp ligt over niet al te
lange tijd als landmark de relatie zal verbeelden
tussen twee revoluties: de industriële revolutie
uit de 19e eeuw en de huidige in de multimedia.
De industriële revolutie in dit stadsdeel werd
gestimuleerd door de vestiging van de gemeen
telijke gasfabriek vanaf het midden van de 19e
eeuw. Later, in 1904, werd ook de gemeentelijke
elektriciteitsfabriek in dit stadsdeel gevestigd
aan de Bloemsingel.
De fabrieksschoorsteen werd in 1916 gebouwd
in opdracht van de firma Gerzon, door de
bekende Elaagse schoorsteenbouwer De Ridder,
voor een bedrag van fl. 3.094. De economische
crisis eind jaren twintig werd het bedrijf fataal
en in 1930 werd het familiebedrijf ontbonden.
Schoorsteen Simplonfabriek
Foto Marcel Overbeek.
Na die tijd namen verschillende bedrijven hun
intrek in het monumentale fabrieksgebouw. In
1946 nam de regenkledingfabriek van de firma
Simplon haar intrek in het fabrieksgebouw,
dat sindsdien bekend staat als 'Simplon'. Nu
wordt het pand gebruikt als huisvesting van
het jongerencentrum Simplon. In het ketelhuis
(met schoorsteen) achter het fabrieksgebouw
is vormgevers- en meubelmakerij Op maat
gevestigd. Nog steeds rijst de fabrieksschoor
steen met zijn 40 meter lengte hoog boven het
complex uit. De originele kop van de schoor
steenpijp is in de jaren vijftig vervangen door
een moderne.
Het ligt in de bedoeling dat de fabrieksschoor
steen binnenkort door de gemeente wordt
aangewezen als gemeentelijk monument. In het
kader van een nieuwe functie zal de schoor
steen in de toekomst dienst doen als interactief
kunstobject, waarbij de schoorsteen met behulp
van moderne computertechnieken 's avonds
zal worden belicht. Verschillende lichtpatronen
zullen op het oppervlak van de schoorsteen
worden geprojecteerd. Voor dit project is
gekozen voor het lichtontwerp 'Power of Place'
van de Groningse kunstenares Sjanet Bijker.
