Smederij 'vergeten' monument
De oude smidse in de Ouddiemerlaan.
Foto's Coen Polack
loeien van het vuur zouden verstommen in de
Ouddiemerlaan. Na de oorlog echter ruimde de
ene boerderij na de andere het veld langs de
hoofdverbinding tussen Ouderkerk en het IJ. De
Bijlmer verrees op het boerenland van weleer.
Diemen-Zuid volgde en aan de andere kant van
de smederij werden de flats van Diemen-Noord
uit de grond gestampt. Geen boer kwam nog
naar de Ouddiemerlaan om zijn paard te laten
beslaan en werktuigen te laten maken.
Hoe karrenwielen een beurt kregen heeft Diek,
nu 53, als kleine jongen nog meegemaakt. Door
het gebruik ontstaat ruimte tussen het ijzeren
loopvlak en het hout. De smid zaagt er een
stukje ijzer tussenuit en smeedt de band weer
aan elkaar. De band weer strak om het wiel
krijgen was een aparte kunst. In de stoep voor
de smederij is een gat uitgespaard. Nog steeds
sluit een rond dekseltje het af. De naaf van een
karrenwiel zou er zo weer in gestoken kunnen
worden. 'Mijn vader had speciaal gereedschap
om het roodgloeiende ijzer op te pakken. Het
was zo heet, dat het houten wiel begon te
branden als het ijzer erom werd gedaan.
Hoefijzers, gereedschappen,
alles werd zelf gemaakt in
de smederij van Van Dijk.
De houten deur werd (zie
ook detail) veel gebruikt
voor het testen van brand
merken en stempels.
Heemschut zet zich in voor het behoud van waardevolle monumenten. Wet
telijke bescherming is daarbij een van de mogelijkheden. Heemschut-directeur
Karei Loeff stelt dat in dit geval duidelijk sprake is van een 'vergeten monu
ment'. 'Voor nieuwe monumenten is een eerste selectie vaak alleen te maken op
basis van het exterieur. Het bezoeken van alle panden was voor het ministerie
ondoenlijk. Daarom kunnen er nog steeds waardevolle vondsten worden gedaan,
zoals gave interieurs, waardevolle houten kappen en muur- en plafondschilde
ringen Het is onbegrijpelijk dat de huidige regels van minister Plasterk het niet
meer mogelijk maken om dit soort waardevolle ontdekkingen een plek te geven
op de rijksmonumentenlijst.'
In dit geval willen ook de eigenaren graag dat het pand wordt behouden.
'Gelukkig maar', aldus Loeff, 'want anders was dit pand al lang verdwenen.'
Erfgoedvereniging Heemschut is voorstander van plaatsing op de rijksmonu
mentenlijst, maar staat in dit geval dus machteloos. Daarom ondersteunt zij
gemeenten in het opnemen van dergelijke gebouwen op de eigen gemeentelijke
monumentenlijst zolang dat nog kan. Minister Plasterk wil vooruitlopend op de
nieuwe monumentenwet al per 1 januari 2009 de mogelijkheid beëindigen voor
belangengroeperingen objecten van voor 1940 aan te laten wijzen als rijksmo
nument. Voor meer informatie: www.hcemschut.nl
april 2008 Heemschut 19
ff
ff
