Reportage
18e-eeuwse smederij in Diemen als blok aan het been
Peter Schat - Op de straatnaam na zijn verwijzingen naar het verleden
schaars in de Ouddiemerlaan in Diemen. De brug over de trekvaart is
verlegd en van hoofdverbindingsweg degradeerde de laan tot achteraf-
straat, waarin de nieuwbouw domineert en er geen plek meer is voor iets
ouds. Of toch wel?
NAAST DE CHINEES, pal tegenover de
flats, springt een wit pand met een
puntdak in het oog. Centraal een looiige
houten deur, groene luiken voor een paar grote
ramen. Dit is oud, dat zie je meteen. Om dat te
onderstrepen prijkt in smeedijzer op de gevel
'Ano 1749'. Waarbij opvalt dat Anno met één n
is gespeld, die nog spiegelverkeerd zit ook.
'De theorie daarachter is, dat een omgekeerde
n voor twee telt', zegt Dick van Dijk, eigenaar
van het pand, dat een smederij blijkt te zijn.
Zonder twijfel is het jaartal op de gevel van
eigen makelij. Diek en zijn echtgenote Marleen
gidsen het bezoek naar binnen dat komt praten
over dit gebouw met een rijk verleden en een
ongewisse toekomst. Het is een stap terug in
de tijd.
Op twee boomstronken staan twee aam
beelden, niet te tillen zo zwaar. Zou het
kloppen, dat smederijen op de plek van bomen
werden gebouwd, zodat stronk en wortels
het aambeeld funderen? Een derde aambeeld
staat ietsje verder op de vloer, die uit tegels,
een gebarsten haardplaat en verzakte planken
bestaat. Centraal rijst een gemetselde smidse
op met een berg kolen onder een grote schouw,
die behangen is met tientallen tangen, haken
en klemmen.
Aan de wand hangen werktuigen, antieke
boren, staan suikerbussen van vergeten merken,
er liggen spijkers, stukken ijzer, flesjes olie. Een
motortje blaast lucht door de kolenberg en het
vuur laait heet op. De smid zou zo weer binnen
kunnen lopen. Zijn pakje lichte pruimtabak,
merk De Witte Os, ligt voor het grijpen. Achter
de schoorsteen hangt een blaasbalg van het
type leer met koperen spijkertjes. Maar deze
is geen kitsch. Dit nog werkzame exemplaar is
meer dan levensgroot en stamt uit het bouw
jaar van de smederij, 1749.
Noodvoorraad
Goed om achter de hand te hebben, voor als
de stroom uitvalt, moet Dieks vader hebben
gedacht. Dat past bij het karakter van een man
die klaar wilde zijn voor een volgende hon
gerwinter. 'Hij had hier ook noodrantsoenen,
een soort scheepsbeschuit opgeslagen en
restjes hout.' Nee, het lag niet aan smid Arie
van Dijk, dat het geluid van metaal op metaal,
het sissen van afkoelend ijzer in water en het
18 Heemschut april 2008
