Actie voor terugkeer oude Italiaanse invloed op pand in Utrecht
Actueel
Mooiste topgevel
ster of St. Salvator werd omstreeks 1540 op
kosten van kanunnik Arnold Buser van de St.
Salvatorkerk (de eerste kathedraal van Utrecht
en later kapittelkerk tot aan de afbraak in 1586)
van een rijke gevel in vroeg Renaissance stijl
voorzien. Deze kanunnik bewoonde het pand
van 1527 tot 1548.
De gevel van dit pand is met zijn vele versie
ringen als friezen, pilasters, Ionische en Korin-
tisehe kapitelen, schelpen, profielen en verfijnd
beeldhouwwerk (acanthusbladeren, dieren-
koppen, vazen en schalen) een schoolvoorbeeld
voor de kostbare stijl. Na drie eeuwen achter
stallig onderhoud is de topgevel omstreeks het
midden van de 19e eeuw gesloopt.
Vooruitlopend op de sloop tekenden en
schilderden drie kunstenaars in 1836 en 1837
deze voor Utrecht zeer bijzondere gevel in zijn
geheel vrij nauwkeurig. Zo bleef de oorspronke
lijke vormgeving voor het nageslacht bewaard.
In 1981 werd de gevel onder leiding van de
Rijksgebouwendienst op voorbeeldige wijze
gerestaureerd; tijdens de restauratie is over
wogen ook de topgevel te herbouwen. Hoewel
Utrecht na Amsterdam en Maastricht het rijkste
monumentenbestand heeft van Nederland, kan
de stad niet echt bogen op het bezit van veel
fraaie topgevels. De Utrechtse gevels werden
immers in de 19e eeuw op grote schaal van
hun toppen beroofd, vanwege de onderhouds
kosten enerzijds en de gewijzigde mode van
die tijd anderzijds. Door deze trend zie je veel
gevels met een eenvoudige, rechte kroonlijst als
afsluiting.
Met de reconstructie van de topgevel wordt
Utrecht een van de allermooiste gevels van
Nederland rijker. Gelukkig staat dit pand ook
nog eens in de onmiddellijke nabijheid van het
Domplein, zodat het daarmee ook een belang
rijke blikvanger en toeristische trekpleister
wordt.
Met het voormalig paleis van Breda en het
onderstuk van de N.H.-Kerk te IJsselstein
behoort de gevel tot de oudste, fraaiste en
zeldzaamste uitingen van deze stijl in ons
land.
Met het hoekpand aan het Wed/Korte Nieuw-
straat is dit nog het enige, duidelijk aanwijs
bare voorbeeld van een elaustraal huis uit
de katholieke tijd van vóór de Reformatie bij
het Domplein. Het tegenwoordige Domplein
is pas na 1826 ontstaan en heeft sindsdien
een behoorlijke metamorfose ondergaan. Zo
is de westwand van het plein in de 19e eeuw
voorzien van een aantal aardige woonhuizen,
terwijl de noordzijde in het begin van de 20e
eeuw grondig is bedorven door de sloop van
de resterende, in wezen nog middeleeuwse
huizen en de vervanging hiervan door te
grootschalige en smakeloze bakstenen nieuw
bouw van met name de school.
Ook de in 1975 geplante grote platanen doen
momenteel afbreuk aan het beeld van dit
plein.
Gezien de huidige, hernieuwde belangstelling
voor het Domplein, met name door de Stich
ting Domplein 2013 die vooral de archeologie
hiervan hoog in het vaandel heeft staan, vindt
de Stichting Reconstructie Topgevel Korte
Nieuwstraat 2 Utrecht het belangrijk ook aan
dacht op dit eerbiedwaardige en unieke pand
aan het einde van het Domplein te vestigen.
Cadeau
Het pand is eigendom van de Universiteit
Utrecht, de grootste universiteit van Nederland.
In het jaar 2011 viert deze universiteit haar
375e verjaardag. Aangezien het in Nederland
gebruikelijk is om een jarige iets aan te bieden,
kiest de stichting de reconstructie van deze
topgevel als blijvend verjaardagsgeschenk.
Tegelijk is dit een bijdrage aan de stad Utrecht,
die in 2013 op bijzondere wijze de Vrede van
Utrecht van 1713 wil herdenken en die boven
dien voor 2018 genomineerd wil worden als
Culturele Hoofdstad van Europa. De recon
structie is begroot op 700.000 euro.
P.A. Hoors is voorzitter van de Stichting Recon
structie Topgevel Korte Nieuwstraat 2 Utrecht.
Momenteel hebben zowel de gemeentelijke
Monumentencommissie als de Welstands
commissie zich positief uitgelaten over het
plan. Architectenbureau Vlaardingerbroek te
Utrecht heeft onlangs een aantal recon
structietekeningen van de gevel vervaardigd.
Financiële bijdragen zijn natuurlijk welkom.
Het postbankrekeningnummer is: 4551504
t.n.v. de Stichting Reconstructie Topgevel
Korte Nieuwstraat 2 Utrecht, p/a Duinmeer
24, 3994 HA Houten.
april 2008 Heemschut 17
Wedergeboorte van een topgevel
