Empiretafel terug in stadspaleis
Volmolen 'De Gouw' veilig in Molenjaar Kornwerderzand beschermd
In Huis Barnaart aan de Nieuwe Gracht in Haarlem is sinds kort een Empire
wandtafel teruggeplaatst. Vereniging Hendrick de Keyser, sinds 2002 eigenaar
van het gebouw waar Sportservice Noord-Holland is gehuisvest, kon de tafel
kopen op een veiling bij Christie's in Amsterdam, dankzij een gift van de Bank-
Giro Loterij. Het interieur van dit Haarlemse stadspaleis is in de loop der jaren
grotendeels verdwenen. De Amsterdamse stadsbouwmeester Abraham van der
Hart ontwierp het huis omstreeks 1807 voor Willem Philip Barnaart. Voor de
Gouden Zaal liet hij drie wandtafels (verguld gouden penant- of consoletafels
met marmeren blad, houtsnijwerk met afhangende draperieën) maken, passend
bij de (nog aanwezige) goudkleurige zijden wandbespanning.
De nu teruggekeerde wandtafel is ergens na de oorlog op onduidelijke wijze uit
het gebouw verdwenen. De speurtocht naar de andere twee tafels gaat door.
Het empire tafeltje van Huis Barnaart.
Er wordt gezocht naar een soortgelijke tafel.
Foto Ver. H. de Keyser
Het Limburgs Landschap is in actie gekomen om volmolen 'De Gouw' of Lran-
kenhof in het Zieversbeekdal tussen Holset en Vaals veilig te stellen. De eigenaar
kon dit landschappelijk en cultuurhistorisch zeer belangrijke gebouwencomplex
met 8,5 hectare landschap van hoge natuurwaarden niet meer goed beheren.
Volgens oude foto's was het U-vormige complex ooit majestueus, en bijzonder
is dat het watersysteem met vijvers en sluizen nog aanwezig is. Limburgs
Landschap reageerde voorzichtig na het verzoek om hulp, want de molen met
gebouwen is ernstig vervallen. Voor de aankoop kwam al snel steun van de
donateurs, de Postcode Loterij en de stichting Robur.
In de 17e eeuw stond hier een kopermolen om ertsen te vermalen. In 1736 werd
de volmolen geplaatst, voor de aandrijving van weefgetouwen in diverse ateliers.
In 1885 kwam in een bijgebouw een stoommachine voor de aandrijving. In 1905
werd de molen omgebouwd voor het malen van graan. Na de oorlog zette het
verval in.
Limburgs Landschap is geld aan het werven om de gebouwen weer wind
en waterdicht te maken, zodat verder verval achterwege blijft. Ook wordt
al gewerkt aan een restauratieplan, waarvoor ook nog geld moet worden
gevonden, www.limburgs-landschap.nl.
Deze aanschaf is een mooi moment geweest in 2007, het Jaar van de Molen.
Daarin werd stilgestaan dat in 1407 de eerste poldermolen in Nederland werd
gebouwd. Er zijn nu nog ongeveer duizend molens over, vaak verzorgd en onder
houden door vrijwilligers en vrijwillige molenaars. Tijdens het molenjaar waren er
een kleine 1100 evenementen rond 400 molens om bekendheid te geven aan dit
cultureel erfgoed. Een ander doel, meer financiële steun, werd ook bereikt. Bij de
opening van het Molenjaar zegde het ministerie van Cultuur een geldbedrag van
15 miljoen extra toe voor restauraties.
Op tien kilometer buiten de kust van friesland op de Afsluitdijk
is 5 december de stelling, de nederzetting en het sluizencomplex
Kornwerderzand aangewezen als beschermd dorpsgezicht.
Kornwerderzand was een van de eerste kunstmatige werkei-
landen die nodig waren voor de aanleg van de Afsluitdijk tussen
1927 en 1932.
De Stelling van Kornwerderzand werd in de jaren dertig van de
vorige eeuw op dit voormalige werkeiland aangelegd, waarbij
de nieuwste strategische inzichten werden toegepast voor de
verdediging, door kleine, verspreide bunkers te plaatsen. Deze
kazematten zijn voorbeelden van het gebruik van zware gewa
pende betonconstructies. Door het plaatsen van strekdammen
dwars op de Afsluitdijk kon een breed, naar het oosten gericht
front worden gevormd. Er is hier in de Tweede Wereldoorlog
heftig gevochten.
Samen met de Lorentzsluizen en de nederzetting is dit alles van
belang voor de geschiedenis van de Zuiderzeewerken. Typerend
voor het gebied is de scherpe afwisseling tussen land (strek
dammen) en water. De gemeenten Wünseradiel en Harlingen
moeten de bescherming gestalte geven in hun ruimtelijk beleid.
Tegelijk met Kornwerderzand werden nog vijftien beschermde
stads- en dorpsgezichten aangewezen, waarmee het totaal nu
op 398 komt. Er zullen nog circa honderd gezichten volgen.
24 Heemschut februari 2008
