Cuypers restaureerde Onze Lieve Vrouwe Munsterkerk van Roermond
Harrie Knoors - Graaf Otto I van Geldern (1182-1207)
is overleden. Zijn zoon Graaf Gerard IV van Geldern
volgt hem op. De weduwe van Otto I, gravin Riehardis
van Scheijren Wittelsbach, wil intreden bij de orde
van de Cistereiënzerinnen. Om te voorkomen dat zijn
moeder naar het buitenland vertrekt en mogelijk ook
om economische redenen sticht graaf Gerard IV een
Cistereiënzerinnenklooster. Hij doet dit samen met zijn
vrouw, gravin Margaretha van Brabant en hun zoon
Otto II op hun eigendommen te Roermond, hoofdstad
van het Overkwartier van Geldern.
De Munsterkerk, Roermond.
Foto Ivo Nies
MET DE BOUW VAN KERK en klooster
moet al voor 1218 zijn begonnen. Het
koorgedeelte en wellicht een deel van het
klooster werd op 1 oktober 1220 ingewijd door
aartsbisschop Engelbert van Keulen. In 1260 was
de kerk, doel van de erfgoedexcursie van januari
(pag 44), voltooid.
Het priesterkoor heeft de kenmerken van de laat
romaanse stijl. In het schip zien we weliswaar
nog rondbogen, maar een grotere lichtinval en
een hoger bouwvolume zijn verwijzingen naar
de opkomende gotiek. Heel duidelijk is dat te
zien in de westbouw, een hoog bouwvolume,
spitsbogen en minder zware muren.
Deze drie onderscheiden bouwstijlen maken de
Munsterkerk zeer uniek. Professor Timmers zei
hierover: "De overgang van het laatste romaans
naar de vroegste gotiek wordt wel op de meest
glorieuze wijze aangetoond door de O.L. Vrouwe
Munsterkerk te Roermond".
Voor een Cisterciënzerinnenkerk is de uitmonste
ring redelijk luxueus, wegens plannen om er een
mausoleum voor de graven van Geldern van te
maken. Naast graaf Gerard en gravin Marga
retha is alleen hun zoon Hendrik van Geldern,
bisschop van Luik en Heer van Montfort in de
Munsterkerk begraven.
In de Franse tijd was de kerk een paardenstal
en het klooster een kazerne. De abdijgebouwen
werden in 1924 gesloopt.
Praalgraf
Gerard en Margaretha overleden in respec
tievelijk 1229 en 1231. Het unieke praalgraf
dateert van circa 1240. Het is de oudste tombe
in Europa met de afbeelding van een echtpaar
en het staat nog op de oorspronkelijke plek.
In de 19e eeuw kreeg de Roermondse architect
Pierre Cuypers opdracht interieur en exterieur
van de kerk te restaureren. Naast het schil
derwerk in het interieur was wel het meest
opvallend de bouw van twee rijzige torens bij
de westbouw en twee identieke kleine torentjes
bij het koorgedeelte. Die laatste ter vervanging
van de oorspronkelijke. Ook de koepelbekroning
onderging veranderingen. Cuypers voorzag het
priesterkoor van een prachtige mozaïekvloer
met de elementen water, aarde, lucht en vuur.
In de kerk zijn glas-in-loodramen aanwezig
van Frans Nicolas, Gisèle van Waterschoot
van der Gracht en van Daan Wildschut. Bij de
recente renovatie van het interieur kwamen
middeleeuwse tekeningen tevoorschijn in het
priesterkoor en in de koepel.
H. Knoors is oud-secretaris en archivaris van
Parochie H. Christoforus
Bibliografie
Peter Schiffer, Die Grafen von Geldern im
Hochmittelalter (1085-1229). Deel 89 Veröffen-
tlichungen des Historischen Vereins für Geldern
und Umgegend, Geldern 1988
F.P.J. Slenders m.m.v. M.K.J. Smeets, Waar het
koepeldragend Munster rijst. De geschiedenis
van het Munster in vogelvlucht, Roermond
1984
A.J.C. van Leeuwen, Pierre Cuypers architect
(1827-1921), Zwolle 2007
december 2007 Heemschut 43
Kerk met drie bouwstijlen