eaten kochten, leder jaar wordt 5°/o dividend
uitgekeerd. Investeren in Stadsherstel is een
maatschappelijke investering. Immers, Stads
herstel richt zich op dikwijls onrendabele pro
jecten, die voor de markt niet interessant zijn.
Huurinkomsten en verkoopopbrengsten worden
geïnvesteerd in nieuwe aankopen, in onderhoud
en restauratie,
Daarnaast kent Stadsherstel sinds de jaren
tachtig donateurs.
Het eerste grote project was de restauratie
(1980-1982) van de huizen Oude Molstraat 20,
22, 24, 30, 32, 40 en 44. Deze panden waren
in 1976 al aangekocht door het Haags Monu
mentenfonds. De Oude Molstraat is een van
oudste straten in het Hofkwartier. Het was in
de late middeleeuwen een 'achterpad' verge
leken met de voorname omliggende straten:
het Noordeinde, de Molenstraat en de Pape-
straat-Nobelstraat. Een straatje voor ambacht-
lieden en lage functionarissen en later, door
de nabijheid van het stadhouderlijk hof, ook
wel voor hofpersoneel en beter gesitueerden.
Met deze restauratie heeft Stadsherstel een
krachtige impuls gegeven aan de rehabilitatie
van dit gebied. In de aanbouw van Oude Mol
32, een pand voorzien van een rijk versierde
gevel in Lodewijk XlV-stijl, zijn opnieuw ateliers
en kleine werkplaatsen gehuisvest.
Kopers en restaureren
Na de eerste restauratie volgde na tien jaar
weer een periode van aankopen en restaureren.
Zo vonden vanaf 1987 ingrijpende restauraties
plaats aan statige herenhuizen aan de Prinse
gracht, waaronder het schitterende 'Huis Bre-
dius', ooit het Brediusmuseum. Bij de restauratie
werden veel monumentale interieur
elementen zoals schouwen, wandpanelen,
(plafond)schilderingen, sierstucwerk, betege
lingen en lambrizeringen behouden en hersteld.
In het prestigieuze pand zijn door Stadsherstel
vier luxe appartementen gerealiseerd.
Veel 'rotte' plekken werden aangepakt, dikwijls
in nauw overleg met de gemeente.
Ook een uitbreiding van het werkgebied volgde.
Boerderij 'Duinzicht'in Rijswijk was het eerste
project van Stadsherstel in de 'omgeving' (1993).
In hetzelfde jaar werd boerderij 'Noord Veur'
in Leidschendam aan het bezit toegevoegd.
Inmiddels bestaat de portefeuille niet alleen
uit woningen, winkels, horecagelegenheden en
bedrijfspanden, maar ook uit een manege en
zelfs een kerk. In 1998 verkocht de gemeente de
J u I ia na kerk, gebouwd in 1924-1926 in Berlagi-
aanse stijl in de wijk Transvaal, aan Stadsherstel.
Maar wat te doen met een monumentale, lege,
onrendabele kerk met onderhoudsachterstand in
een achterstandswijk? 'Wij wilden de kerk graag
behouden voor de buurt', zegt Van Leeuwen. De
kerk werd een multifunctioneel centrum met
een welzijnsfunctie voor alle Transvalers.
'Wij kijken bij aankoop naar de ligging, de
complexiteit, de waarde, de kwetsbaarheid en
de exploitatiemogelijkheden. Onze strategie is
groei. Onze doelstelling blijft idealistisch, maar
gaat gepaard met een financiële rendements
analyse. Wij willen ook in de toekomst ons
reddende werk kunnen blijven doen. Dat betreft
niet alleen woonhuismonumenten, maar ook
jongere monumenten buiten de binnensteden.
Sommige worden ons door de gemeente aange
boden, ook nemen verontruste mensen contact
op. Omdat wij onze panden zelf beheren, fietsen
wij vaak door Den Haag en kijken dan goed rond.
We zijn voorlopig nog niet klaar. Bij de huidige
subsidieregelgeving is de kans op subsidie voor
een restauratie zeer onzeker geworden. Het
wordt ons zo wel heel moeilijk gemaakt ons werk
te doen. Ook de recente fiscale maatregelen zijn
ongunstig.'
Wie in Den Haag rondwandelt ontdekt aan veel
fraai gerestaureerde gevels de blauwe bordjes
van Stadsherstel en ziet de positieve uitstraling
op de omgeving. Meer grote projecten wachten.
Zoals de restauratie en herbestemming van de in
2006 aangekochte panden aan het Sluisplein in
Leidschendam en de "s-Gravenhaagsche Stads-
rijschool'aan de Kazernestraat. Gevraagd naar
haar eigen favoriete project aarzelt Van Leeuwen
geen moment. 'Natuurlijk de Julianakerk.'
Brigitte Linskens is redacteur van Heemschut
december 2007 Heemschut 35
