In 1930 kreeg Alma zijn eerste opdracht
voor een muurschildering in de Openbare
Bibliotheek te Amsterdam en twee jaar
later voor de Tweede Openbare Handels
school (nu Berlage Lyceum). Er zouden
er nog vele volgen, met als bekendste
de muurschildering in het Amstelstation
uit 1939 en die in de Universiteit van
Amsterdam 1951, beide rijksmonument.
De wandschildering in het Markiezaats-
college toont als in een beeldverhaal van
links naar rechts de timmerman, metaalbe
werker, metselaar, schilder en ontwerper.
Alle figuren zijn teruggebracht tot hun
essentie, maar in hun karakteristieke werk
houding wel zeer herkenbaar.
De gemeente Tholen bezit daarmee een
uniek en kostbaar kunstwerk: de laatste
muurschildering van Peter Alma, gemaakt
op 72 jarige leeftijd. Zijn stijl en thema,
hier zo kenmerkend aanwezig, behoort tot
het beste in de Nederlandse traditie van
muurschilderkunst en is opgenomen in het
register monumentale kunst van het ICN.
Door kunsthistoricus drs. Erik Luermans
wordt een monografie over het werk van
Alma voorbereid, die tegelijk met een
overzichtstentoonstelling in het Museum
voor Moderne kunst in Arnhem zal ver
schijnen.
Appliqué ramen
Lex Horn (1916-1968) werd geboren in
Amsterdam. Hij maakte veel monumentaal
werk zoals wandschilderingen, betonre-
liëfs, glasramen, tegelwanden en wandta
pijten en is daarmee een typisch voorbeeld
van een kunstenaar uit de wederopbouw
periode. Zijn werk was eerst impressionis
tisch, maar later zocht hij zijn eigen weg in
de abstractie. Hij blijft echter min of meer
figuratief werken. In 2003 kreeg hij een
overzichtsexpositie in het museum Henri-
ette Polak. Bij die gelegenheid verscheen
ook een monografie.
De ramen van het beursgebouw in Emme-
loord, het KNSM-gebouw in Amsterdam
en het station in Eindhoven zijn het meest
bekend geworden. Het glasraam in St.
Maartensdijk stelt ambachtslieden in hun
werkomgeving voor, zoals de bouwvakkers
op een steiger en een visser bij de Oos-
tersehelde. Daarnaast wordt een deel in
beslag genomen door abstracte figuren.
Veel van zijn glaskunst is uitgevoerd door
het atelier Tetterode in Amsterdam. Voor
ditzelfde bedrijf (tegenwoordig Norber-
timex) zal de zoon van de glazenier die
het oorspronkelijke raam vervaardigde
de restauratie uitvoeren. Doordat het
gelijmde glas heeft blootgestaan aan weer
en wind zullen onderdelen moeten worden
vervangen. Dit gebeurt aan de hand van
foto's van de originele situatie.
Ook Lex Horn ondervindt herwaardering
en is opgenomen in de lijst van belang
rijke monumentale kunstenaars uit de
wederopbouwperiode, opgesteld door het
ICN.
Herplaatsing
Toen bekend werd dat beide kunstwerken
dreigden te verdwijnen, poogden de
dochter van Peter Alma en de weduwe
van Lex Horn samen met ICN en later
ook Heemschut deze te behouden door
plaatsing elders. De directie van het
nieuwe schoolgebouw aan de rand van de
stad Tholen wilde niet herplaatsen. Beide
kunstwerken zouden niet meer in deze tijd
passen. Daarop is samen met drs. Johanna
Jacobs (hoofdconservator Historisch Cen
trum Markiezenhof te Bergen op Zoom)
een zoektocht begonnen, die liep langs
de nieuwbouw van seniorencentra van
St. Maartensdijk en Tholen, het nieuwe
gemeentehuis en enkele appartementen
gebouwen. Heemschut benaderde, voor
een goede onderbouwing, de firma Art
Conservation. Deze heeft ruime ervaring
met herplaatsing van monumentale kunst.
Op alle aangedragen locaties werd om
diverse redenen herplaatsing geweigerd,
totdat op voorspraak van de provincie
Zeeland in het nog te bouwen mul
tifunctioneel centrum Haestinge een
plaats werd gevonden. In Tholen heeft
Heemschut een burgercomité opgericht
'Behoud Monumentale kunst Tholen', dat
de activiteiten ondersteunt.
De gemeenteraad van Tholen trok een
bedrag uit voor ontmanteling, opslag en
transport. De Provincie Zeeland zal een
bijdrage leveren aan de restauratie en
Instituut Collectie Nederland en Heem
schut hebben de taak op zich genomen
verschillende fondsen in te schakelen die
een bijdrage kunnen leveren.
Wij hopen dat door de gezamenlijke
inspanning deze twee kunstwerken van
nationale betekenis een waardige herbe
stemming krijgen.
W. Heijbroek is voorzitter von de provin
ciale commissie Zeeland
Sierraam in trapportaal door Lex Horn.
Foto Art Conservation
december 2007 Heemschut 31
