Utrecht
kunstmestpakhuis annex silo, met een bij
behorend weeghuisje en een monumentale
stalen kraanbaan. Het complex werd in 1931
gebouwd naar ontwerp van een onbekende
architect uit Vught. De opdrachtgever was de
Noord-Brabantse Christelijke Boerenbond(NCB).
Zeer opvallend is de enorme stalen kraanbrug-
constructie, die vanuit het pakhuis naar de
rivierkade voert. Met een elektrisch aange
dreven kraanlorrie werd de kunstmest vanuit de
schepen naar de silo getransporteerd.
Een kraanbaan van deze afmetingen, daterend
uit het interbellum is uniek voor Nederland. De
aanwijzing als rijksmonument gebeurde met de
volgende overwegingen:
- Het complex is herkenbaar als gaaf bewaard
voorbeeld van een betonnen kunstmestsilo met
stalen kraanbaan.
- Als agrarisch monument getuigend van het
toenemende gebruik van kunstmest in de land
bouw in het tweede kwart van de 20e eeuw.
- Vanwege de compleetheid van het ensemble
in een landelijke omgeving.
- Als herkenbaar object van de industriële en
agrarische ontwikkeling in het gebied van het
land van Maas en Waal.
EibergenVoor een van de laatste traditionele
textielbedrijven in de Achterhoek, het bedrijf
van de Koninklijke Textiel Veredelingsindustrie
(KTV) in Eibergen kwam in 2005 definitief het
einde. Na een geschiedenis van bijna twee
eeuwen ging het bedrijf failliet en kwamen de
Houten Het oude station.
Foto M. Overbeek
gebouwen leeg te staan. Hoewel de fabriek
door de jaren heen telkens werd uitgebreid en
gemoderniseerd, zijn er toch bouwdelen die als
industrieel erfgoed beschouwd kunnen worden.
Begin 2007 is het grootste deel van de moderne
bedrijfshallen gesloopt in opdracht van pro
jectontwikkelaar Ter Steege Vastgoed. Op het
terrein zal een wijk verrijzen met tweehonderd
woningen. De nieuwe woonwijk zal toepasselijk
de naam "Op de Bleek" gaan heten, een naam
die herinnert aan het bleekproces dat in de
fabriek van KTV plaatsvond.
In het plan voor de woonwijk zullen oude
elementen van de fabriek geïntegreerd worden.
Het gaat hierbij om het ketelhuis met schoor
steen uit 1930, het portiershuisje uit 1947, het
ruwdoekmagazijn met de typische sheddaken
uit 1946, twee dienstwoningen uit 1913-1917
en het kantoorgebouw uit de jaren vijftig van
de vorige eeuw. Deze gebouwen krijgen een
woonbestemming. Bijzonder is ook dat in het
plan de loop van de Ramsbeek, een voormalige
zijtak van de rivier de Berkel, zal terugkomen
als landschappelijk element. De loop van deze
beek is nog terug te vinden op het fabriekster
rein. De gereconstrueerde Ramsbeek zal worden
overspannen door een bijzonder industrieel
element: de oude spoorwegvakbrug uit 1884,
die tot voor enkele jaren de Berkel overspande
in de spoorlijn Eibergen-Haaksbergen.
EloutenEen uniek, monumentaal transport was
eind augustus te volgen in Houten:
het treinstation uit 1868 werd via een hydrau
lisch transportsysteem 150 meter verplaatst.
De verplaatsing was noodzakelijk voor het
behoud van het historische stationsgebouw,
omdat de spoorlijn Utrecht-Den Bosch de
komende jaren wordt verdubbeld. De redding
van het station werd gerealiseerd door de
Stichting Station op Wielen, die werd opgericht
door de gemeente Houten en woningcorporatie
Viveste. De stichting heeft sponsorgelden en
fondsen verworven om de kosten van de ver
plaatsing te betalen. Deze kosten komen neer
op 1,8 miljoen euro.
Het stationsgebouw, dat al sinds 1935 niet
meer bij NS in gebruik was, stond na het
vertrek van de laatste bewoners leeg. Het wit
gepleisterde gebouw is opgetrokken in eclec
tische stijl. Het Houtense station is het laatste
overgebleven voorbeeld van dit type station,
dat tussen 1866 en 1868 in serie werd gebouwd
in opdracht van de Staats-Spoorwegen aan de
lijn Utreeht-Den Bosch.
Het stationsgebouw krijgt op de nieuwe locatie
een functie als centrum voor mensen met een
verstandelijke handicap.
december 2007 Industria 25
