Zuid-Holland
Amsterdam
bezwaren tegen de plaatsing van de diree-
teursvilla buiten de context van de melkfabriek
aan de ingang van het dorp aan de noordzijde.
Verder is verplaatsing van het gebouw niet
zonder risico's. Beslissend voor het doorgaan
van het plan is het vinden van een koper die de
kosten van de verplaatsing en van de restau
ratie betaalt. Intussen zamelen de Historische
Vereniging en Algemeen Plaatselijk Belang
Bedum geld in als bijdrage aan de kosten van
de operatie.
Omgeving monumentale boerderijen
bedreigd
Delfzijl - Opnieuw zijn er plannen voor bouwen
in het agrarisch tussengebied tussen Delfzijl
en Appingedam, gelegen tussen het indu
striegebied van Appingedam en de woonwijk
de Rietkampen van Delfzijl. In 2000 ging het
plan voor een nieuw bankgebouw niet door.
Nu zijn er plannen voor het bouwen van een
overdekt zwembad in dit gebied, waar twee
(rijks)monumentale boerderijen staan.
Rijksmonumenten zijn zeldzaam in Delfzijl.
Door en na de oorlog is daar veel waardevolle
bebouwing verwoest of gesloopt. Daarom
is het des te belangrijker de monumentale
gebouwen te koesteren. Het verbaast de com
missie dan ook dat juist in dit cultuurhistorisch
waardevolle gebied een zwembad gebouwd
moet worden, waardoor de context van de
twee boerderijen zal worden aangetast.Een
nieuw overdekt zwembad is natuurlijk belang
rijk, zowel voor Delfzijl als voor Appingedam.
Heemschut heeft het college en de gemeente
raad van Delfzijl gevraagd een andere plek voor
het zwembad te zoeken.
Tineke Vooijs
Jeruzalem: beschermd of deels plat
Amsterdam - De architectuur uit de wederop
bouwperiode staat in Amsterdam onder zeer
grote druk. Zelfs complete woonwijken dreigen
hun karakter te verliezen. De toekomst van
Jeruzalem (Tuindorp Frankendael) in stads
deel Oost-Watergraafsmeer staat al jaren ter
discussie. Heemschut vreest dat het stadsdeel
samen met de woningcorporaties kiest voor
de snelste en goedkoopste weg (grootschalige
sloop en verdichting).
Jeruzalem is één van de eerste en meest inte
ressante wijken van het naoorlogse Amsterdam.
Het ontwerp van Merkelbach en Karsten uit
1948 was een reactie op de voor de oorlog
ontstane strokenbouw. Hoewel dezelfde
architecten indertijd de eerste strokenbouw
van Amsterdam hadden gerealiseerd zagen ze
zelf ook de saaie kanten van een strokenstad. In
Jeruzalem realiseerden ze met een hovenstrue-
tuur een speelse variant op de strokenbouw,
met behoud van kwaliteiten als licht en lucht
en een overdaad aan groen. Het bijzondere aan
Jeruzalem is het totaalconcept. Het architec
tenteam ontwierp niet alleen de stedenbouw
kundige structuur, ook tekenden ze de huizen
en ontwierpen ze de groenstructuur. Zelfs de
speelplaatsen waren van hun hand.
De waarde van het dorp zit vooral in de ste
denbouwkundige opzet. De woningen worden
gekenmerkt door een grote doelmatigheid
en bezaten van oorsprong een eenvoudige
schoonheid. Door vele verbouwingen ging
helaas een deel van hun oorspronkelijke uitstra
ling verloren.
Heemschut streeft ernaar om de stedenbouw
kundige opzet in zijn geheel te bewaren. Wij
denken dat een deel van de oorspronkelijke
bebouwing plat mag, mits men minstens zes
hoven bewaart en in de oude toestand terug
brengt en de nieuwe huizen zeer zorgvuldig
aanpast aan het oorspronkelijke concept. De
nieuwbouw moet dus kijken naar de eenvoud
van 1948: huizen van beperkte hoogte en
met een plat dak, gebouwd met eenvoudige
materialen. Het oorspronkelijke concept van
Merkelbach en Karsten is krachtig genoeg om
de tijd te doorstaan. Heemschut denkt dat het
behoud van de hovenstructuur niet alleen het
beste is voor ons erfgoed maar ook kan zorgen
voor een duurzame toekomst van het dorp.
Tijdens het schrijven van dit artikel bleek dat
Jeruzalem een plek heeft gekregen op de
monumentenlijst van Plasterk. Heemschut blijft
waakzaam!
Norman Vervat
Plan massale bebouwing landtongen
van tafel
Rotterdam - Dankzij een uitgebreide zienswijze
van Heemschut, van de vereniging Steden
bouwkundig Wijkbehoud in Hillegersberg-
Schiebroek en van omwonenden is het plan
voor massale bebouwing van de landtongen in
de Bergseplassen bij Rotterdam van de baan.
In het voorontwerp bestemmingsplan Kern en
Plassen werd de mogelijkheid geschapen om de
landtongen achter de huizen aan de Straatweg
tot vier a vijf etages te bebouwen. Op sommige
plaatsen zijn die karakteristieke landtongen
meer dan 100 meter lang. Heemschut vond dat
een onaanvaardbare aantasting van de cul
tuurhistorische en daarmee de landschappelijke
waarden van dit binnen het stedelijk gebeid van
Rotterdam unieke gebied.
In een reactie van het dagelijks bestuur van
deelgemeente Hillergersberg-Schiebroek op
de inspraak, erkent men het argument van de
uniciteit van het gebied en dat het gevaar niet
denkbeeldig is dat projectontwikkelaars per
celen zullen opkopen, de bestaande bebouwing
slopen en vervolgens tot het maximum zullen
dichtbouwen. Daarmee wordt ook het argu
ment van Heemschut erkend dat de historische
lintbebouwing van de Straatweg zou worden
aangetast. Heemschut wil feitelijk nog een
stap verder gaan en wil dat die 19e eeuwse lint
bebouwing als beschermd stadsgezicht wordt
aangemerkt.
De twee locaties met horeca, van Van der
Valk en Lommerrijk, behouden in het ontwerp
bestemmingsplan wel de mogelijkheid voor
nieuwbouw met hoogten van 14 tot 16 meter.
Volgens de deelgemeente is die hoogte wel
'inpasbaar'. Het gewijzigd plan gaat als advies
van de deelgemeente naar de gemeenteraad
van Rotterdam, die de bevoegdheid heeft het
bestemmingsplan vast te stellen.
Ewout van der Dussen
december 2007 Heemschut 9