Utrecht
Zuid-Holland
Door moderniseringen is van het oude fabrieks
complex nog maar weinig overgebleven. Mar
kant is de enorme betonnen fabrieksloods uit
de jaren vijftig met een open kopgevel, direct
grenzend aan het Apeldoorns Kanaal. Via deze
loods konden de gereedgekomen papierrollen
via een kraanbaan in vrachtschepen worden
geladen. Na de sluiting van het kanaal voor
de scheepvaart in 1972 verviel deze laad- en
losfunctie. Naast de loshal staat het oude kan
toorgebouw uit 1940. Het is een karakteristiek
bakstenen pand met hoge strakke rechthoekige
stalen ramen.
Eind 2006 is in Amersfoort het rapport 20
vensters op het industrieel erfgoed von de
provincie Utrecht gepresenteerd. Dit rapport
is in opdracht van de provincie gemaakt door
de Utrechtse Stichting voor het industrieel
Erfgoed (USINE), met als doel te komen tot
een beredeneerde lijst van 'toppers', die een
goed beeld geven van het nog aanwezige
industrieel erfgoed in de provincie. Om tot een
verantwoorde keuze te kunnen komen is een
veel bredere groslijst gemaakt van alle bekende
industriële objecten en complexen in Utrecht.
Deze uit circa 1100 elementen bestaande basis
inventarisatie is, gerangschikt per gemeente, in
het rapport opgenomen. Vervolgens is er een
proefseleetie gemaakt, de Top 100, en is hieruit
een Top 20 geselecteerd, de 'vensters'.
In de selecties is ook aandacht voor gebouwen
en objecten uit de periode van de Wederop
bouw en voor militaire gebouwen. Het rapport
is bedoeld als bijdrage voor het maken van
verantwoorde beleidsafwegingen met betrek
king tot het industriële erfgoed. Bij de gebieds
gerichte selectie is vooral gekeken in hoeverre
industrieel erfgoed typerend is of was voor de
identiteit van de onderscheiden regio's.
Een aantal voorbeelden uit deze lijst: ensemble
Merwedekanaal, stad Utrecht, tabaksschuren/
tabaksindustrie in Amerongen, en agrarische
industrie langs de spoorlijn Amersfoort-Rhenen
(Leusden, Woudenberg).
Het rapport 20 vensters op industrieel erfgoed
in de provincie Utrecht is geschreven door de
Utrechtse historicus Kees Volkers. Het rap
port bevat een uitgebreide beschrijving van de
twintig deelgebieden, en daarnaast een inven
tarisatie van alle geïnventariseerde gebouwen
en objecten, gerangschikt per gemeente. Het
rapport is uitgebreid geïllustreerd met histo
rische zwart-wit en actuele kleurenfoto's. "20
vensters" is qua opzet en compleetheid een
uitstekend voorbeeld van een gebiedsgewijze
inventarisatie van industrieel erfgoed. Het is
te wensen dat dit voorbeeldige rapport wordt
gevolgd door soortgelijke initiatieven in andere
provincies.
Leiden - Het voormalige fabriekscomplex van
de firma Tieleman Et Dros aan de Middelste
gracht zal worden opgeknapt en gerestyled.
Het fabriekscomplex werd in 1877 gebouwd als
conservenfabriek naar een ontwerp van
W.C. Mulder. In 1955 werd de fabriek gesloten
en werden de bedrijfsgebouwen als opslag
ruimte gebruikt. In 1986 werd het fabrieksge
bouw verbouwd tot een bedrijfsverzamelge
bouw.
Bij de verbouwing werden waardevolle delen
van het interieur, zoals een kapconstructie
weggetimmerd achter systeemplafonds. Bij de
komende opknapbeurt zal het gewelfde plafond
weer zichtbaar worden gemaakt en voorzien
van lichtarmaturen. In het trappenhuis zullen
muurschilderingen worden aangebracht, met
afbeeldingen die zijn gebaseerd op historische
foto's van de fabriek en de fabrieksarbeiders.
Deze foto's zijn gevonden in de collectie van
het Regionaal Archief te Leiden. Elders in de
fabrieksgebouwen zullen tegeltableaus worden
geplaatst, waarop beelden zijn weergegeven
van fabrieksarbeiders uit het verleden. De
opknapbeurt van het fabrieksinterieur zal
midden dit jaar gereed zijn. Ook het exterieur
van de fabriek zal worden opgeknapt: het
metselwerk van de buitenmuren zal opnieuw
worden gevoegd.
Tabaksschuren in Amerongen herinneren aan de ooit bloeiende tabaksindustrie.
Foto's Pim van Gelder
