Hattem - Nog dit jaar wordt begonnen met de
voorbereidingen voor de bouw van een nieuwe
spoorbrug over de IJssel tussen Hattem en
Zwolle. De brug is noodzakelijk vanwege de
komst van de Hanzelijn, een spoorlijn die in
2013 Lelystad met Zwolle zal verbinden.
De nieuwe betonnen spoorbrug zal zeventien
meter hoog boven de rivier komen te liggen,
mede vanwege de eisen die tegenwoordig aan
een vrije doorvaarthoogte worden gesteld. De
brug wordt op Rijnvaarthoogte gebracht, een
internationale norm voor bruggenbouw die
de scheepvaart zoveel mogelijk vrije doorgang
moet garanderen. De afgelopen jaren is vooral
vanuit het Gelderse Hattem veel verzet gerezen
tegen de bouw van de nieuwe, hooggelegen
spoorbrug. Volgens de tegenstanders zal de
brug in ernstige mate het IJssel la ndseha p aan
tasten. Hattem heeft gepleit voor de aanleg van
een spoortunnel onder de IJssel door, maar dit
voorstel is niet overgenomen door de Tweede
Kamer, die al in 2004 heeft gekozen voor deze
nieuwe spoorbrug.
De bestaande brug, die in 1862-1868 is aange
legd in de spoorlijn Amersfoort-Zwolle, ligt veel
lager dan de geprojecteerde nieuwe brug en is
daardoor nauwelijks een verstorend element in
het fraaie natuurgebied van de IJssel met de
uiterwaarden.
De oude IJsselspoorbrug werd gebouwd als een
vaste brug met een draaibaar middengedeelte.
De brug werd in 1938 ingrijpend gemoderni
seerd en verbouwd tot een stalen hefbrug. Van
de oorspronkelijke brug zijn nog de bakstenen
pijlers overgebleven. In het landhoofd aan
de Gelderse zijde is een grote gedenksteen
ingemetseld, met de vermelding van de eerste
steenlegging op 7 oktober 1862 door minister
Thorbeeke van binnenlandse zaken.
Enkele gemeenteraadsfracties in Zwolle
hebben bij het college van B Et W in Zwolle
aangedrongen op het behoud van waardevolle
elementen van de oude brug zodra deze zal
worden gesloopt.
Velp - Tussen Velp en de rivier de IJssel staat
aan de Lathumse Veerweg het voormalige
stoomgemaal 'De Volharding'. Dit kleine in
baksteen opgetrokken gemaal werd in 1875
gebouwd voor de afwatering van het water uit
de polder de Velperwaarden. In 1928 werd het
gemaal geëlektrificeerd en werd de schoorsteen
afgebroken. In de voorgevel van het gemaal
herinneren twee grote gedenkstenen aan de
stichting en de elektrificatie van het gemaal. In
oktober 2006 is het oude gemaal buiten bedrijf
gesteld door de bouw van een nieuw, modern
gemaal met een grotere afvoercapaciteit.
Het nieuwe gemaal "Velperwaarden" is direct
naast het oude geplaatst. Om het nieuwe
gemaal goed in te passen in het landschap, is
het gebouw half in de dijk gebouwd. Het is nog
onbekend wat er met het oude gemaal gaat
gebeuren.
Wapenveld - Na 123 jaar in bedrijf te zijn
geweest zal de papierfabriek 'Berghuizen' bij
Wapenveld komend najaar worden gesloten.
Het Finse moederconcern Stora Enzo besloot
hiertoe vanwege de te geringe winstmarges van
de fabriek. De geschiedenis van de papierfa
briek in Wapenveld gaat terug tot 1838, toen
de Heerder papiermaker Lubbertus van Ger-
revink langs het Apeldoorns Kanaal ter hoogte
van de buurtschap Berghuizen de eerste machi
nale papierfabriek van Gelderland vestigde.
In de eerste jaren wordt naast de stoomkracht
nog gebruik gemaakt van waterkracht via
een waterrad. In 1884 gaat de papierfabriek
failliet en wordt het bedrijf overgenomen
door de papiermakersfamilie Cramer uit het
Twentse Ootmarsum. De familie Cramer bezit
in Ootmarsum een paperwatermolen, en ziet
in Wapenveld mogelijkheden om het bedrijf
verder uit te bouwen. De ligging van de fabriek
aan het Apeldoorns Kanaal betekende gunstige
aan-en afvoermogelijkheden per schip. Ook
krijgt de fabriek in 1885 een aansluiting op de
spoorlijn Apeldoorn-Hattem.
Cramer bouwt de fabriek uit tot een grote
onderneming met diverse papiermachines.
In 1962 gaat het bedrijf een fusie aan met
Van Gelder Papierfabrieken. Na de ondergang
van het van Gelderconcern in 1982 gaat de
Berghuizer papierfabriek weer als zelfstandige
onderneming verder. Het Finse concern Stora
Enzo neemt de fabriek in 1989 over.
augustus 2007 Industria 45
Foto 5: Hattem, IJsselspoorbrug.
Foto Marcel Overbeek
Centrum
