Foto 5
Het kasteelterrein Stoutenburg in
Utrecht, waar een nieuw kasteel
gebouwd zou worden.
burcht zou kopen als uitvalsbasis voor arrange
menten. Door veel commotie ging dit plan niet
door, en nu moeten drie andere exploitanten
nieuwe functies geven aan de burcht. De
Kastelenstichting is door hen gevraagd mee te
denken. Zie www.burchtwedde.nl.
Coevorden heeft grootse plannen met het
centrum, die waarschijnlijk ook het kasteel
Coevorden raken. Bij een horecabestemming
zijn wellicht bouwkundige aanpassingen nodig,
waarbij de hoge archeologische waarde van het
kasteelterrein niet uitgevlakt mag worden.
Het Waterschap Brabantse Delta, de eigenaar
van het Bredase kasteel Bouvigne en het land
goed (Noord-Brabant) wil op het terrein een
kantoor bouwen van 165 meter lang,
12 meter hoog en 20 meter breed, met veel glas
en lichtgele steen. Dit gebouw zou komen te
staan tussen de tuinaanleg en de voormalige
moestuin. Kasteel en landgoed zijn sinds vorig
jaar echter een totaal beschermd monument,
waar niet zomaar veranderd mag worden. Het
Waterschap zegt zonder de nieuwbouw het
kasteel niet goed meer te kunnen onderhouden.
Ondergronds
Creatief is de aanpak voor nieuwbouw bij
kasteel Ommen op de buitenplaats Eerde in
Overijssel zeker. Het kasteel is in gebruik als
internationale school bij het ROC Landstede,
de buitenplaats is eigendom van de Vereniging
Natuurmonumenten. Beide organisaties hebben
besloten de houten lesbarakken in de voorma
lige oostelijke moestuin te vervangen door een
groot complex voor les- en andere leerlingen
faciliteiten, grotendeels ondergronds. Vanuit
het kasteel ziet men een opgaand, met gras
en beplanting bedekt talud van 60 meter lang,
20 meter breed en aan de voorzijde 4 meter
hoog. De Kastelenstichting maakt bezwaar
tegen het enorme volume, zoals de pui die het
zicht op het kasteel beneemt. Het complex zal
uittorenden boven de huidige beplanting. Het
terrein is archeologisch van hoge waarde, maar
er is nog onvoldoende onderzoek gedaan.
In de directe nabijheid van het Overijsselse
kasteel Almelo (goed gerestaureerd en nog
bewoond door de grafelijke familie van Rech-
teren Limpurg) wil de gemeente Almelo een
appartementenflat bouwen met dertien verdie
pingen. Dat benadeelt de min of meer onge
stoorde omgeving van het kasteel, terwijl extra
verkeer en wegen de rust die bij een kasteel
horen zullen verstoren. Ook kan het waterpeil
door de nieuwe funderingen dalen, waardoor
tuin en park schade ondervinden.
Kasteelterrein
Kasteelterreinen zijn er in Nederland ook volop:
meestal niet meer zichtbaar bevinden zich daar
de restanten van kastelen en buitenplaatsen.
Vaak zijn ze niet beschermd. Zelfs als de ligging
bekend is ontbreekt veelal bescherming. Zo is
het kasteelterrein Stoutenburg (Amersfoort)
eigendom van het Utrechts Landschap, die het
landgoed Stoutenburg de allure van vroeger
terug wil geven. Een van de onderdelen is de
kasteelplaats te bebouwen met een kasteel
achtig woongebouw. De Kastelenstichting
maakt ernstig bezwaar, omdat Stoutenburg
een van de weinige echt ronde kastelen is die
Nederland rijk geweest is. Hoewel er al veel in
de ondergrond is gebeurd, is er nog zoveel de
moeite van het bewaren waard dat de funde
ring van een nieuw gebouw grote schade zal
aanrichten. Een woongebouw kan ook elders op
het terrein. Amersfoort heeft het terrein inmid
dels als gemeentelijk archeologisch monument
aangewezen, ook staat het nu op de Archeolo
gische Monumentenkaart van Utrecht.
Melden
Meldingen vanuit de bevolking, via het
Meldpunt Bedreigde monumenten van NKS
en Heemschut (www.kastelen.nl en www.
heemschut.nl) zijn heel belangrijk om op tijd in
te kunnen springen. Direct al waarschuwt de
NKS dat niet elke melding door deze stichting
uitgewerkt kan worden, bij voorbeeld omdat
het een landhuis en niet een kasteel betreft, of
omdat er weinig meer aan te doen is.
18 Heemschut augustus 2007
