Oorspronkelijke details terug op station van Cuypers
In december 2005 zijn ProRail en NS begonnen
met het terugbrengen van originele details van
het door Cuypers ontworpen station Amsterdam
Centraal. Het 'Gevleugeld Wiel', het oorspronke
lijke beeldmerk van vele spoorwegmaatschappijen
in Europa, is toen teruggeplaatst aan beide kanten
van de zuidelijke perronkap van Amsterdam Cen
traal. Deze versieringen waren in de jaren dertig
verwijderd. De dit voorjaar aangebrachte kleuren,
oker en zwart, zijn een beetje een gok.
DE ORIGINELE TINTEN van het 'Gevleu
geld Wiel' waren namelijk niet meer te
achterhalen. Na advies van met name de Rijks
dienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en
Monumenten is gekozen voor de kleuren zwart
en oker.
ProRail en NS willen de oorspronkelijke uit
straling van het monumentale station als het
maar even kan weer terugbrengen. Zo zijn in
november 2006 de gegoten zinken hekwerken
op het dak van het station herplaatst en zijn
de ontbrekende medaillons op de rijtuigkappen
teruggeplaatst. De nog aanwezige medaillons,
die vroeger dienden als bewegwijzering voor
rijtuigen die goederen kwamen lossen, worden
dit jaar nog geschilderd en weer met blad
goud ingelegd. Dit laatste geldt ook voor de
negen gietijzeren kroontjes op het dak van de
Koninklijke Wachtkamer. Ook worden dit jaar
een aantal van de bloemkoppen in de buiten
zijde van de ronding van de spanten van de
zuidkap, de overkapping die het dichtst bij het
Stationsplein ligt, opnieuw aangebracht. Deze
bloemkoppen worden nagemaakt van gedreven
staal.
Kleurkeuze
In historische bestekken staat meestal weinig
over het kleurgebruik en historische kleuren
foto's met het Gevleugeld Wiel op Amsterdam
Centraal zijn er niet, evenmin als geschikte
oude (ingekleurde) ansichtkaarten. Een zoek
tocht via internet en in archieven leverde geen
bruikbare informatie op over de kleur. Uitein
delijk bleek uit kleurenfoto's van een aantal
stations (onder andere in Groningen) en de
gevelsteen van het Utrechtse 'Hoofdgebouw 2'
van ProRail dat kleine vleugels goudkleurig en
grote vleugels okergeel zijn geschilderd. De
wielen variëren van donkergroen naar zwart.
Uiteindelijk is op advies van de Rijksdienst voor
Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten
gekozen voor de kleuren zwart en oker.
De architect van het station Amsterdam Cen
traal is P.J.H. Cuypers. Van zijn hand zijn onder
andere de hekwerken en de medaillons. De kap
is ontworpen door L.J. Eijmer, de Gevleugelde
Wielen' hoogst waarschijnlijk ook. Het uit de
negentiende eeuw daterende stationsgebouw
met overkappingen is uiteraard al vele malen
onder handen genomen om de gigantische
reizigersstromen en slijtage de baas te kunnen.
Versieringen waren 'vaak het kind van de reke
ning. Nu in en rond het station opnieuw ingrij
pend wordt verbouwd (zo wordt de nieuw te
openen Noord-Zuidlijn van de metro tientallen
meters onder de centrale stationshal aange
legd) is van de gelegenheid gebruik gemaakt
verdwenen details hersteld of nieuw terug te
plaatsen.
8 Heemschut augustus 2007
Foto
Het Gevleugeld Wiel in ongeveer
de oorspronkelijke kleuren.
Foto NS/ProRail
Amsterdam CS weer gevleugeld
