LIMBURG
Foto 1 Limburg.
Kasteen Ten Hove.
Foto Ad Bokhorst
Foto 2, 3 en 4 Noord-Holland.
Provinciehuis Haarlem: detail
boven ingangspoort, achterzijde
van de bedreigde vleugel langs
de Dreef en voorzijde van de
kantoorvleugel.
Foto's Heemschut
Sittard-Geleen slordig met sloopvergunning
Born - Niet zo heel lang geleden stonden de
boerderijen in 'het jaar van de boerderij' in het
centrum van de cultuurhistorische aandacht.
De boodschap was vooral, wat zuiniger om te
springen met dit speciale en typisch Neder
landse erfgoed.
In Zuid-Limburg signaleren we inmiddels de
zoveelste sloop van een monumentale boer
derij. In Born is onlangs de hoeve Gebroek 6
met het bijbehorende 250 jaar oude bakhuis
volledig gesloopt. De gemeente Sittard-Geleen
heeft de sloopvergunning zonder enig overleg
en dus in afwijking van de afspraken met de
cultuurhistorische verenigingen verleend.
Heemschut heeft de gemeente in een stevige
brief aan die afspraken herinnerd en tevens
gememoreerd, dat er in korte tijd reeds drie
sloopvergunningen zijn verleend voor een
cultuurhistorisch complex, nota bene zonder
dat de gebruikelijke uitgebreide documentatie
is opgemaakt. De brief is helaas mosterd na de
maaltijd geweest.
Bij de boerderij in Born gaat het niet zozeer
om de architectonische waarde. Het complex
Gebroek 6 heeft vooral vanuit landschappelijk
en historisch oogpunt grote waarde voor de
historie van dit deel van Limburg en de in het
buitenland daarmee in de 17e eeuw verbonden
landsheren. De hoeve behoorde tot het erfgoed
van de familie Barbou van Roosteren, die
tevens de laatste eigenaar was van het kasteel
Born.
Deze burcht werd in de vijftiger jaren van de
vorige eeuw overgenomen door de voormalige
gemeente Born. Het complex mocht met zijn
ligging tussen autosnelweg en Julianakanaal
een 'landmark van het agrarische Limburg'
genoemd worden, zij het, dat ook hier de indu
strieterreinen met hun negatief ogende mega-
structuur afbreuk aan het geheel begonnen te
doen.
Heemschut hoopt door intensivering van de
communicatie met de gemeente te voorkomen
dat in de toekomst dit soort historische bebou
wing ogenschijnlijk van de ene op de andere
dag van de aardbodem blijft verdwijnen.
Wijk in kwetsbaar Kasteellandschap
Grathem - De gemeente Heythuysen wil een
nieuw wijkje met vijftig woningen aanleggen in
het weidegebied ten zuidoosten van kasteel ten
Hove in Grathem. Heemschut wijst de uitbrei
dingsrichting in een brief aan de gemeente
resoluut af.
Het gebied rondom het kasteel maakt deel
uit van een oud bouwland, waarschijnlijk
een oorspronkelijke es, die door de vroegere
Uffelse beek werd omringd. Bestudering van de
Tranchotkaart uit 1825 en van latere kaarten
toont aan dat het gebied een voor Limburg cul
tuurhistorisch ongekend gave identiteit heeft
behouden. Behalve de kanalisering van een
gedeelte van de beek en de (zonder toestem
ming) geruimde oprijlaan naar het kasteel is het
nederzettingspatroon, de ontsluiting daarvan
en het grondgebruik in tweehonderd jaar niet
aangetast.
Dat geldt ook voor een aantal boerderijen
langs de Brugstraat in Grathem en voor het
400 meter ten zuiden van Ten Hove gelegen
en uit de middeleeuwen stammende kasteel
Oud Buggenum. De kwaliteit van het gebied
rechtvaardigt het kunnen blijven 'lezen' van het
nederzettingenpatroon. Het stichten van een
woonwijk tussen beide kastelen zou de onge
repte schoonheid van het landschap volledig
teniet doen.
Uit oogpunt van verdere komvorming is de pro
jectie van de vijftig woningen ten zuidoosten
van het kasteel overigens wel begrijpelijk,
maar zeker niet noodzakelijk. Er is immers geen
enkel beletsel de woonwijk ten noorden van de
bestaande dorpskom aan te leggen. Dat is al
eerder gebeurd en het dorp is zo beperkt van
omvang, dat er nauwelijks een onevenwichtig
heid ontstaat in de totale structuur van het
dorp.
Procedureel gezien verkeert het plan in de
voorontwerpfase. Behalve Heemschut heeft
ook de Stichting Limburgse Kastelen het
bezwaar ondertekend.
4 Heemschut februari 2007