Liefde voor herstel antiek
Piet Arp - Een nieuwe rubriek in Heemschut, Erfgoedambaeht. Een plek
waar het daadwerkelijk herstel van erfgoed wordt belicht. In deze eerste
aflevering de meubelmakerij, gespecialiseerd in antiekrestauratie Hekkers Et
van 't Spijker. Sinds 1922 gevestigd in Deventer, vorig jaar naar het nabije
Wilp verhuisd om voor de klanten vanuit heel Nederland beter bereikbaar te
zijn dan in de nauwe straten van de Deventer binnenstad.
Foto 1
Een meubel waarvan de sierlijke poten
door vocht waren weggerot worden
onzichtbaar hersteld. Foto's Fleemschut
Foto 2 en 3:
A. Willemsen bij een te restaureren kast.
Op de onderste foto legt hij uit hoe een
halvemaantafel naadloos hersteld wordt.
DE HUIDIGE EIGENAAR, A. Willemsen van
dit driemansbedrijf is overduidelijk trots
op zijn onderneming, waar vrijwel al het werk
wordt verricht met de technieken van de tijd
waarin het te herstellen meubel werd gemaakt.
Moderne houtlijm en bisonkit zul je er niet
vinden. In de werkplaats en de opslag staan
kasten, banken en tafels in deerniswekkende
staat. Verkeerde restauratie is, aldus Willemsen,
een grote boosdoener. Gespecialiseerde werk
plaatsen als HEtS zijn er niet veel meer.
Door de huidige droge woonruimten scheuren
veel oude houten panelen in meubels. Dat
kun je herstellen door wat vloeibaar hout in
de scheur te proppen, er wat hout tussen te
tikken om de open ruimte op te vullen. Dat lijkt
op het oog probaat, maar het is een verdere
verminking. En is een meubel reddeloos, dan
zijn fineerlagen en het oude hout soms nog
bruikbaar.
Liever, vertelt Willemsen, ziet hij antiek bin
nenkomen dat er weliswaar uiterst verwaar
loosd uitziet, maar dat niet verder is verpest
door fout herstel. 'Doe liever niets dan iets
verkeerds.'
In de werkplaats staat een gedemonteerd kastje
ondersteboven. De bolpoten zijn net hersteld.
'Door vocht was een deel weggerot, waarna
een vorige eigenaar botweg de poten had
afgezaagd. Wij hebben de bolpoten eronder
teruggebracht.'
Het antiek in de werkplaats komt uit alle
hoeken van Nederland. Voor de Rekenkamer
herstelde Hekkers Et van 't Spijker ooit een
bureau. 'Aan de sporen in het meubel zagen
we dat er enkele geheime vakken in hadden
gezeten. Die hebben we na overleg erin terug
gebracht. En we hebben vervolgens een iden
tiek tweede bureau gebouwd.'
De meeste restauratieklussen vergen maanden
en elke stap wordt gedocumenteerd en gefo
tografeerd. 'Je werkt er niet continu aan. Vaak
moeten verbindingen opnieuw verlijmd worden,
met warme lijm. Heel geregeld moetje na een
bewerking een tijd wachten tot je verder kunt.'
Ook het terug op kleur brengen en politoeren
is een geduldwerk. 'Nee, als we met een dot
de politoerlagen opbrengen heb ik niet het
idee: waar ben ik aan begonnen. Het is juist de
lol om zo'n meubel weer helemaal op te laten
leven, het te maken hoe het hoort te zijn.'
Sinds kort leeft de belangstelling voor antiek
weer wat op, nadat de markt een paar jaar
terug inzakte. En natuurlijk krijgt Hekkers Et
van 't Spijker ook wel nep-antiek onder handen.
'Je voelt het gewoon. Door de vlakheid van het
machinaal geschaafde hout. Je leidt het af uit
de gebruikte spijkers, je ziet het aan verbin
dingstechnieken. Aan het hout zelf.'
februari 2007 Heemschut 39
