Restauratie t Hof PROVINCIAAL fe UTRECHT. De gemeenteraad besloot tot verkoop aan de hoogste bieder met het beste plan. Het werd verkocht aan Monumentenstichting Voormalig Paleis van Justitie Hamburgerstraat (voorzitter Ing. E.V. Pouw). De gemeente stelde als voor waarde bij de verkoop de huisvesting van een publiekscentrum van Het Utrechts Archief, een hotel met minimaal 27 kamers met restau ratieve voorzieningen en kantoren voor een maatschappelijke instelling. Monnikenwerk De eerste schriftelijke bronnen dat op deze locatie bouwactiviteiten waren, dateren uit de 11e eeuw, de tijd dat Bernold bisschop was van Utrecht. Hier werd de Paulusabdij gebouwd, als zuidelijke kant van het kerkenkruis rond de Domkerk gestalte kreeg met de bouw van de Janskerk noorden), de Pieterskerk (oosten), de Pauluskerk zuiden) en de Salvatorkerk (westen). Aan de Pauluskerk was tevens een klooster verbonden. Terwijl de kanunniken van de kapittelkerken een behoorlijk inkomen hadden, leefde men in de Paulusabdij samen in het klooster, volgens de regel van Benedictus. De Paulusabdij overleefde de 16e eeuw niet. In 1561 wees paus Pius IV een belangrijk deel van de inkomsten van het klooster toe aan de bisschop van Utrecht. Ook de Reformatie ging niet aan deze plek voorbij. Hoewel de monniken niet direct op straat werden gezet werd in 1580 het klooster opgeheven. In 1586 werd een rentmeester voor de administratie aangesteld en korte tijd later vestigde het Hof van Utrecht zich in een deel van de kloostergebouwen. Het andere deel huisvestte een opleiding voor predikanten. In 1595 werd de kerk ter beschikking gesteld aan het kapittel van St. Salvator. In 1618-1619 werd dwars over het kloosterterrein de huidige Korte Nieuwstraat aangelegd. De Pauluspoort, die toegang tot het kloosterterrein verschafte, bleef nog wel lange tijd bewaard. De omvang van de poort is nog steeds zichtbaar in het plaveisel van de Korte Nieuwstraat. Uiteindelijk werd de Pauluskerk in 1707 grotendeels afgebroken. Het huidige hekwerk langs de Hamburgerstraat uit 1838 staat deels op de fundamenten van de muur rond het oude kloosterterrein Plaats van rechtspraak In het voormalige kloostercomplex is van eind 16e eeuw tot 2001 recht gesproken. Met de rechterlijke herindeling van Nederland in 1838 werd het Hof Provinciaal vervangen door het provinciaal Gerechtshof (tot 1877) en de Arrondissementsrechtbank. De huidige gevel dateert uit 1838. De Utrechtse architect C. Kramm tekende voor het ontwerp. Het beeldhouwwerk boven de ingang is van de hand van de Utrechtse beeldhouwer J. Rijnbout. Helaas is bij diverse verbouwingen veel van monumentale waarde verloren gegaan. Bij de verbouwing en nieuwbouw in de jaren '50 van de vorige eeuw ontdekte men wel muurresten van het klooster. Resten van de zuidermuur van het transept (te zien in de Hofpoort) en een gedeelte van de noordelijke zijbeuk van het schip (tegenwoordig tuinmuur van Huize Mole- Afbeelding 2 Uitsnede uit historische stadsplattegrond met centraal het blok van de St. Paulus abdij. Braun en Hogenberg, ca. 1588 Afbeelding 3 Afbeelding van het Paleis van Justitie in de voorm. St. Paulusabdij, tekening J. de Beijer, 1744 24 Heemschut februari 2007

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2007 | | pagina 26