Oog voor verrommeling
Pieter van Vollenhoven
kritisch tijdens OMD
Heemschuts directeur bescherming Joseeph van der Haagen
luisterde 18 mei in Deventer met een tevreden gevoel naar de
toespraak van minister Veerman (Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit) ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van
de Federatie Welstand. Eindelijk heeft het ministerie ook
beleidsmatig oog voor de verloedering van het landelijk
gebied. Het ministerie van VROM en Staatsbosbeheer spreken
inmiddels ook geregeld met zorg over de verrommeling van
het landschap, waartegen maatregelen getroffen moeten
worden. Dat sluit helemaal aan bij het actieplan van
Fleemschut uit 1991 (I), waarin een lans werd gebroken om
niet alleen de historische bebouwing, maar ook het landschap
pelijk erfgoed beter te beschermen. Veerman, rijdend van zijn
woonplaats Goudswaard (Floeksche Waard) naar Deventer zag
onderweg 'een treurig stemmend rijgsnoer van harteloos ont
worpen bedrijfs- en kantoorterreinen. Schoenendoosvormige
bouwsels lijken door een onzichtbare hand achteloos in het
landschap gekwakt, zonder enig gevoel voor de landschappe
lijke context.'
Veerman ziet een brede taak weggelegd voor de Federatie
Welstand. Hij stipte aan, dat door het sluiten van boerenbe
drijven een deel van de landschapsbescherming wegvalt. Ad-
hoc planologie ter bevordering van economische ontwikkeling
in plaats van een toetsingsinstrument heeft 'en nu druk ik mij
zacht uit' de kwaliteit van de ruimte niet altijd even hoog in
het vaandel staan. 'Witte schimmelranden vol kantoorge
bouwen en ersatz-landgoederen mogen de gemeentekas
spekken, de ruimtelijke kwaliteit is er niet bij gebaat.' Volgens
de minister is de balans tussen materiële en immateriële
waarden in het landschap zoek. In de zoektocht naar een
nieuw evenwicht vervullen welstandscommissies een belang
rijke rol, aldus Veerman, als adviescommissies voor de ruimte
lijke kwaliteit. Zijn ministerie steunt met advies en geld land
schapsontwikkelingsplannen als instrument voor behoud en
ontwikkeling van het landschap, waarbij welstandsbeleid,
beeldkwaliteitplannen, bestemmingsplannen en provinciale
planvormen hand in hand gaan.
3. Ronald Bandell, Pieter van Vollenhoven, Emil van Brederode.
Foto auteur.
Werd eerste Open Monumentendag in 1987 in Utrecht
geopend door Prins Claus, de twintigste werd geopend door
Pieter van Vollenhoven in Dordrecht, waar burgemeester
Ronald Bandell gastheer was. Directievoorzitter Henk Rutgers
van Bouwfonds - hoofdsponsor sinds 1987- onthulde de toe
kenning van de Bouwfonds Trofee aan het OMD-comité Den
Helder, en Open Monumentendag-voorzitter Emil van
Brederode becijferde dat er sinds 1997 13 miljoen deelnemers
zijn geweest.
Als voorzitter van het Nationaal Restauratiefonds zei pro
fessor. mr. Pieter van Vollenhoven in zijn feestrede ondermeer:
'Een nieuw kabinet zal zich moeten inzetten voor het behoud
van de identiteit van Nederland. Monumenten, historische
stads- en dorpsgezichten en cultuurhistorisch waardevolle
landschappen bepalen voor een belangrijk deel het gezicht van
Nederland.' 'Monumentenbehoud is op de goede weg, maar er
bestaat nog steeds een restauratieachterstand. Om deze weg
te werken is tenminste 135 miljoen nodig. Ongeveer één
op de vijf beschermde rijksmonumenten is toe aan restauratie.'
'Natuurlijk klinkt het voortvarend om te kunnen zeggen dat
het tijdperk van restaureren voorbij is en dat wij het onder-
houdstijdperk zijn binnengetreden. Maar in de nieuwe Brim-
regeling moeten de instandhoudingsbedragen wel reëel
genoemd kunnen worden. Als je ziet dat voor sommige grote
monumenten zoals de Van Nelle fabriek of het Olympisch
Stadion een maximum subsidiebedrag van 4.000 per jaar
beschikbaar kan komen, vraag je je af of wij niet het paard
achter de wagen spannen'.
Hans Bollebakker
23 Heemschut oktober 2006
oktober 2006 Heemschut 23
