DE LUXE
4. Reclamefolder van Bruynzeel
voor de door dit bedrijf ontwik
kelde houten woningen.
5. Voorbeeld van een volgens
de overheid goede volkswoning,
Meerzorg.
6. Houten barakken met
reeksen kamers in Zoelen
bruynzeel
de woningen zijn vermoedelijk in beton-
stenen gedacht en zouden dan op maaiveld
niveau zijn gebouwd.
Tot omstreeks 1940 bouwde men de huizen
in Paramaribo voornamelijk nog in hout. De
eerste gouvernementsvolkswoningen op de
voormalige plantage 'Zorg en Hoop',
gebouwd door de firma H. van Heesewijk,
werden in 1950 opgeleverd. Het nieuwsblad
'De West' klaagde onmiddellijk: de huizen
zijn veel te klein! Ook was men niet gewend
om in stenen huizen te wonen. Dat de over
heid als woningbouwmaatsehappij optrad
vond men vanwege eventuele belangenver
strengeling onwenselijk. Daarom werd in
1951 de 'Stichting Volkshuisvesting
Suriname' opgericht. Deze zou de geplande
huisvestingsprojecten verder uitvoeren en de
bestaande landseigendommen beheren. Dat
waren alle geannexeerde terreinen die het
'Land' in de toekomst bouwrijp wilde maken
en de gerealiseerde kleine middenstandwo
ningen op Beekhuizen en volks- en ambtena-
renwoningen op Zorg en Hoop.
Zelfbouw en Bruynzeel
Op aandringen van directeur Chr. Plomp werd
vanaf 1954 ook de Bruynzeel Suriname
Houtmaatschappij N.V. bij volkshuisvestings
projecten betrokken. Door het leveren van
gestandaardiseerde houtbouwpakketten zag
de fabriek kans enerzijds zijn eigen afzetmo
gelijkheden te vergroten en anderzijds tege
moet te komen aan het woningvraagstuk.
Samen met het Departement van Sociale
zaken ontwikkelde Bruynzeel een proefwo-
ning aan de Eerste Rijweg. Bezoekers rea
geerden onmiddellijk enthousiast. De bouw
kosten waren laag en door huurkoop zou
men het huis tenslotte in eigen beheer
kunnen verwerven. Men kwam daarmee tege
moet aan de grootste wens van iedere
Surinamer: een eigen huis.
Aannemers en (handige) bewoners konden de
pakketten zo in elkaar zetten. Bruynzeel's
formule werd een groot succes en resulteerde
in verscheidene standaardtypen verkrijgbaar
op hoge of lage neuten. Hoge neuten hebben
als voordeel dat men onder het huis extra
ruimte heeft voor een werkplaats, parkeren
en sanitaire voorzieningen. De woningen
waren ook in trek doordat ze pasten in de
vertrouwde houtbouwtraditie. Deze is veel
beter afgestemd op het vochtige en hete kli
maat van Suriname dan de vanuit de
Nederlandse situatie gedachte woningen van
betonstenen op het maaiveld. Tijdens heftige
tropische regenbuien staan de erven blank,
terwijl de muren de hitte 's avonds nog lang
vasthouden.
Tegelijkertijd boden de Bruynzeelhuizen
modern wooncomfort. Het interieur werd
standaard meegeleverd, zoals wastafels, aan
recht, douche, badkuip, closetpotten, keuken
kastjes, lig- en hangkasten, licht- en stroom-
installatie. De wanden waren van binnen en
buiten in standaardkleuren geschilderd die
voor het desbetreffende model mee waren
ontworpen. Vloeren werden gelakt.
Standaard I is het eerste type dat op de
markt kwam. Daarna volgde een scala aan
andere modellen, zoals Standaard II, Favorite
2 en Favorite 3. De Luxe en de Grand Prix
Split Level waren speciaal voor de particu
liere woningmarkt gemaakt en daarom groter
en comfortabeler uitgerust. De huizen
werden in opdracht van de maatschappij - in
1949 omgedoopt tot 'Bruynzeel Suriname
Houtmaatschappij N.V.' - door architecten
ontworpen. Vanaf 1983 ging het met het
houtbedrijf minder voor de wind.
Tegenwoordig is er amper nog vraag naar
'precutwoningen'. Helaas, want daarmee is de
eeuwenlange houtbouwtraditie in Paramaribo
definitief afgesloten.
Olga van der Klooster is architectuurhistoricus
en adviseur kleur en esthetische materiaaltoe
passing
oktober 2006 Heemschut 13
