Artist impression van
Ingenieursbureau VHP van
de werf van KSG, die weer
deel gaat uitmaken van
de stad.
stichten buitenplaatsen als Lammerenburg en
Der Boede.
Het nadeel van haar strategische ligging aan
de Scheldemond is, dat Vlissingen herhaalde
lijk iijdt onder oorlogsgeweld. Bij de beschie
tingen door de Engelsen in 1809 verliest
Vlissingen ondermeer haar trotse stadhuis en
Walcheren gaat zwaar gebukt onder de eco
nomische gevolgen van het Continentale
stelsel van Napoleon. Die maakt handel
overzee vrijwel onmogelijk. Pas in 1966
bouwt Vlissingen een nieuw stadhuis, nadat
het gemeentebestuur anderhalve eeuw in het
Van Dishoeckhuis aan het Dok zetelde.
Met de aanleg van het spoor en de opening
van nieuwe havenwerken in 1873 keert het
tij. In 1875 richt Arie Smit de Koninklijke
Maatschappij De Schelde op, en een lange
periode van economische bloei volgt. Het
beeld van Vlissingen wordt een eeuw lang
beheerst door enorme hijskranen en schepen
in aanbouw boven de daken van de oude
stad. Majestueuze fabriekshallen als de
Machinefabriek verrijken het silhouet van
de stad.
Vlissingen wordt ook een gerenommeerde
badplaats met het bekende Hotel Britannia
en vlak voor de oorlog een wandelpier. Beide
overleven de oorlog niet. Britannia wordt
herbouwd. Dit hoogtepunt uit de wederop
bouw is echter nu met sloop bedreigd (zie
Heemschut 3).
Midden in vuurlinie
In de Tweede Wereldoorlog ligt Vlissingen
recht in de vuurlinie. Niet alleen bij de inun
datie van Walcheren. Bij de landing van de
geallieerden in 1944 leggen zware bombar
dementen de stad vrijwel in puin. Daarbij
vergeleken is de stormramp van 1953 een
kleinigheid, hoewel de binnenstad blank
staat. De gevolgen, met de dijkverzwaring,
zijn echter ingrijpend. Ook scheepbouw trekt
diepe sporen in de oude stad. Eén van de
laatste en grootste verliezen daarbij is de
afbraak van het Van Dishoeckhuis in 1986.
Desondanks is Vlissingen zeer de moeite
waard met ruim 280 grotere en kleinere
monumenten. Boulevard De Ruyter, de
zeewal van de vesting met de 15e eeuwse
Westpoort en het Keizersbolwerk, is uniek.
Schepen varen hier op een steenworp afstand
voorbij, in een continu wisselend beeld van
de zee met stromingen, golven en bijna vier
meter tijverschil in het prachtige Zeeuwse
licht. Aan de stadskant het Bellamypark, de
Nieuwendijk en de havens, met de Sint-
Jacobskerk, het Lampsinshuis, het Arsenaal,
de vele gerestaureerde huizen. Op het
Oranjebolwerk de enige Nederlandse koren
molen die aan zee staat. Goed is te zien hoe
de oude stad in de golven steekt en eb en
vloed tot in de stad doordringen. In de wind
proefje de zilte Zeeuwse lucht.
Nu de scheepswerf zich buiten de oude stad
terugtrekt keert het tij andermaal.
Heemschut is verheugd over de plannen de
oude stad terug te geven aan de bewoners,
een extra reden voor de jaarlijkse
Heemschutdag in Vlissingen. 's Ochtends
staat de herinrichting van de scheepswerf
centraal (zie Heemschut 1, 2006). Herbouw
van het Van Dishoeckhuis is één van de
plannen, 's Middags loopt Heemschut met
een stadswandeling vooruit op de grote
Michiel de Ruyter feesten in 2007, wanneer
zijn vierhonderdste geboortedag wordt
gevierd.
Ir. E, de longh Is adviseur van de Provinciale
Commissie Zeeland.
augustus 2006 Heemschut 33
