Uitblinker, of blunder van formaat?
Sloop dreigt voor voormalig bankgebouw
Zwolle werkt hard aan de
uitvoering van het 'Ontwikkelingsprogramma
Binnenstad 2015'. Dit programma laat het
stadshart uitgroeien tot 'een uitblinker van
formaat'. Of wordt het een blunder?
De met sloop bedreigde
bank aan de Melkmarkt
van Zwolle.
e Stichting Bankgebouw Van Straaten zet
zich nu in voor het behoud van het met
sloop bedreigde bankgebouw ABN AMRO en
twee naast gelegen panden aan de
Melkmarkt. Deze panden maken deel uit van
het herinrichtingsproject Grote Markt,
Melkmarkt en Rode Torenplein. Die moet de
verbinding verbeteren tussen de omgeving
van het Maagjesbolwerk en de Diezerstraat
(winkelstraat). Er komt meer ruimte voor
terrassen, markten en evenementen. Na sloop
van Melkmarkt 1 (1-5 bankgebouw) en
Melkmarkt 7 (7-9 voormalig Tijl) door
opdrachtgever DLH Projectontwikkeling volgt
nieuwbouw van architect Dana Ponec (archi
tectenbureau SoetersVan EldonkPonec):
wonen, winkels, horeca en een fietsenstal
ling. Echter, een groot deel van de Zwolse
binnenstad is beschermd stadsgezicht en
alleen al op de Melkmarkt staan 24 rijksmo
numenten. Waar de te slopen panden staan
heeft de Melkmarkt de vermelding 'hoge his
torisch waarde'. Er was een partiële herzie
ning van het bestemmingsplan noodzakelijk.
Bescherming heeft nadrukkelijk niet de
bedoeling elke verandering tegen te houden,
zegt de Monumentenwet. Het is ondanks de
bescherming mogelijk nieuwe gebouwen toe
te voegen. En een sloopvergunning aanvragen
mag ook. De bewoningsgeschiedenis in dit
gebied gaat terug tot de 11de eeuw, en is in
archeologisch opzicht belangrijk vanwege de
oorspronkelijke aanleg en latere activiteiten.
Melkmarkt 1 (1-5) is een bankgebouw (1927),
voor de Geldersche Crediet Vereeniging ont
worpen door ir. G.L.van Straaten 1896-
1978). Het vormt een gaaf voorbeeld van
interbellumarchitectuur, in de stijl van
Amsterdamse School. De buitengevel verkeert
vrijwel in originele staat. De solide uitstraling
past in het beeld van kredietwaardigheid.
Diverse andere bouwwerken van Van
Straaten, zoals de villa 'Maliehoeve'(1927) in
Velp en het schakelstation voor de
Provinciale Geldersche Electriciteits
Maatschappij (PGEM) in Doetinchem zijn
rijksmonument.
De gevels van Melkmarkt 7 (7-9) vallen op
het eerste gezicht alleen op door het kleur
gebruik. In opdracht van Zwolle is door
Bloemink en Boer in 2001 een archeologische
en cultuurhistorische beschouwing gemaakt
van zestig bijzondere panden zonder monu
mentenstatus. Bij Melkmarkt 7 had de nu
blinde achtergevel oorspronkelijk openingen.
Er is een eiken verdiepingslaag aanwezig uit
begin 17de eeuw. De bouwmuren en onder
meer ook de achtergevel kunnen nog veel
meer informatie over de bouwgeschiedenis
geven.
Over het pand Melkmarkt 9 zegt het rapport
dat een enkelvoudige balklaag is voorzien
van geprofileerde sleutelstukken uit de 1ste
helft 17de eeuw. Veel ouder is in ieder geval
de kelder, die met zijn kruisgewelven op
zandstenen kolommen zeker in de middel
eeuwen tot stand gekomen is.
Het rapport geeft zowel voor het pand
Melkmarkt 7 als voor Melkmarkt 9 het
advies: 'bouwhistorisch onderzoek (iijkt)
wenselijk teneinde tot een uitgebreidere en
meer concrete waardestelling te komen'.
In april werd vervolgens sloop aangevraagd.
Wat is er met het eerdere advies gebeurd? Is
er geen bouwhistorisch onderzoek gevolgd,
geen waardestelling gemaakt, geen redenge
vende beschrijving? Dana Ponec is van
mening dat deze panden niet goed aan
sluiten bij het herinrichtingsplan. Misschien
ontbreekt het aan ontwerpkracht?
Drs Miriam Schneiders namens Stichting
Bankgebouw Van Straaten
30 Heemschut augustus 2006
