ontwikkeling stuiten in Oostwold wordt
Aanleg Blauwe Stad moet 1. Een traditioneel
Tineke Vooijs - Heemschut Groningen onderzoekt welk beleid voor het bijzondere Oost-Groningse Oldambt
wordt ontwikkeld. Hier is nog weinig zichtbaar van een Belvedère aanpak, ook niet bij de aanleg van de
Blauwe Stad ten noorden van Winschoten. Boerderijen staan er op instorten, een eeuwenoude verbindingsweg
wordt weggebuldozerd. Juist in het vlakke en weidse Oldambt is het zo belangrijk om de waardevolle en
karakteristieke elementen te accentueren. Heemschut Groningen gaat er op excursie (zie pagina 37).
De Groningse Stichting voor welstands- en
monumentenzorg Libau heeft onlangs in
opdracht van de provincie een inventarisatie
gemaakt van beeldbepalende boerderijen: het
Project herbestemming beeldbepalende panden,
een quick scan. Het beleid dat vertelt wat met
de gegevens gedaan kan worden, is volop in
discussie.
Het Oldambt bestaat uit twee verschillende
andschappen: de driehoek Winschoten,
seheemda, Finsterwolde, met lintdorpen op de
handruggen en daarbuiten boerderijen in linten
angs de wegen tussen het geboomte. Ten
loorden en ten oosten daarvan ligt het open
andschap van de Dollardpolders dat tussen
1545 en 1924 is ontstaan door het indijken van
ie Dollard.
)oor dijkdoorbraken in de 15de en 16de eeuw
s het Reiderland met zijn dorpen onder water
'erdwenen. De Dollard was toen zo uitgestrekt
lat plaatsen als Wagenborgen, Noordbroek,
[u id broek, Winschoten, Blijham en
>elIingwolde aan zee lagen. Omstreeks 1545
\/erd begonnen met het indijken van de
)ollard. Een van de eerste dijken was de dijk
an Winschoten naar Blijham en Wedde waar
ij ombuigt naar het noorden om als de
lamdijk bij de Booneschans de Duitse grens
ver te steken.
•e Blauwe Stad
u is er geen sprake meer van indijken van de
ollard. Er moet juist meer ruimte voor water
komen. Ten noorden van Winschoten komt de
Blauwe Stad, een nieuw meer van ongeveer
800 ha in een gebied dat onder NAP ligt. Er
komen 1200 woningen aan of vlakbij het water
en een natuurgebied van 350 ha. Het
Oldambtmeer, zoals het nieuwe meer sinds kort
heet, ligt tussen de plaatsen Winschoten,
Seheemda, Midwolda, Finsterwolde en Beerta.
Terwijl het meer volloopt, worden de eerste
huizen gebouwd en de infrastructuur aange
legd. De bedoeling is bewoners uit de volle
Randstad naar Groningen te trekken om de
leegloop van Oost-Groningen te keren. Door de
aanleg en bouw van de Blauwe Stad komen er
banen bij; de verwachting is dat het toerisme
zal toenemen, waardoor de banengroei een blij
vend karakter zal krijgen.
Gebrek aan werkgelegenheid en vertrek van
bewoners is het centrale probleem in Oost-
Groningen. Vroeger waren veel arbeidskrachten
nodig in de landbouw en in de agrarische
industrie, zoals de strokartonfabrieken en de
aardappelmeelfabrieken. Sinds de boeren echter
zelf hun land bewerken en de meeste fabrieken
gesloten zijn, is de werkloosheid groot. De
nieuwe communistische partij (NCPN) was tot
de gemeenteraadsverkiezingen van 7 maart de
grootste partij in de gemeente Reiderland.
Problemen
Ook de situatie van de boeren wordt steeds
moeilijker: door vermindering van landbouw
subsidies en de uitbreiding van de regelgeving
kost het velen moeite het hoofd boven water te
houden. Een groot aantal stopt met boeren of
emigreert. Fraaie boerderijen komen leeg te
staan. Soms wordt zo'n boerenbedrijf opge
kocht door een boer die in de Randstad is uit
gekocht, bijvoorbeeld vanwege de aanleg van
de Hoge- Snelheidslijn; daardoor is hij in staat
een statige Oldambster boerderij te onderhou
den. Een tweede categorie geeft een andere
bestemming aan het gebouw: horeca of erf
goed log ies. Ook stadsbewoners op zoek naar de
rust van het platteland kopen een boerderij,
echter zonder dat ze het geld of de energie
hebben om zo'n groot gebouw te onderhouden.
Verder zijn er boeren die hun oude boerderij
niet verkopen, maar laten instorten. Een groot
aantal boerderijen staat al jarenlang, bewoond
of onbewoond, te verkrotten en verkeert in een
desolate toestand.
Daarnaast zijn er boerderijen die worden ver
vangen door moderne en grote bedrijven. Het is
de vraag of het nodig is dat grootschalige
bedrijven een plek krijgen in de karakteristieke
boerderijenlinten langs de wegen. Dat kan wel
in de polders langs de Dollard waar weinig
bebouwing is. De grote melkveehouderijen met
veel verlichting en lawaai van koelmachines
passen echter niet in linten met monumentale
boerderijen waar moeizaam zaken als erfgoed-
logies op gang komen.
april 2006 Heemschut 35
Gronings huis (Krimpje)
vervangen door een
'Drentse' landelijke
woning.
Foto: Anna Huizinga
Het Oldambt
raakt in verva
