29
december 2005
Heemschut
Regel 8: De relatie bestaand en nieuw. De essentie van de historische stad is per definitie: de
afleesbaarheid van de geschiedenis. Oud en nieuw moeten op elkaar reageren en kunnen elkaar
versterken. (Rechtbank, Utrecht)
Regel 9: Stadsverfraaiing. Een extra in de inrichting van de openbare ruimte. Stadsverfraaiing begint
met zorgvuldigheid. (Vrouwe Justitiaplein, Utrecht)
is, maar tijdens de discussie met zaal en forum
leden gaat het al heel snel wel over mooi en
lelijk.
Gelukkig is de Historische Vereniging niet van
mening dat de aantrekking van historische
steden in de eerste plaats ligt in de middel
eeuwse of zeventiende-eeuwse bebouwing. 2e
zien het ideale ook of juist in de menging van
bebouwing uit verschillende historische perio
den en de hedendaagse tijd. Waar bij ontwikke
ling en vernieuwing van de stad het bestaande
altijd als uitgangspunt geldt, zodat de aflees
baarheid van de geschiedenis gewaarborgd is.
De stad als historisch proces. Of, zoals architect
Hubert-Jan Henket de toehoorders als advies
meegaf: 'buit de toekomstwaarde van het verle
den uit'.
Transformatie van een stad is wellicht de moei
lijkste opgave, die helaas voor vele ontwerpers
niet interessant blijkt. Zij ontwerpen immers
het liefst een monument voor zichzelf. Een
monument dat vaak plaatsonafhankelijk lijkt te
zijn ontworpen. En feitelijk overal, behalve in
een historische stad geplaatst kan worden.
Wat levert het op
Toepassen van de regels impliceert het vermo
gen om op langere termijn te kunnen denken
over de complexiteit van de stad en de kwaliteit
van het openbare leven. Welke gemeente kan
en wil dit? Zijn gemeenten, die graag met grote
namen in de architectuur en stedenbouw scher
men, eigenlijk wel bereid de plannen tegen de
'gouden regels' te houden? Houden ze de
'mcdonaldiseringsprocessen' van de binnenste
den tegen?
De regels klinken keurig, behoudend en
statisch. Steden zijn dat niet. Een ideale stad zal
toch zeker een levendige stad zijn. Een span
nende en onvoorspelbare stad met prachtige
architectuur. Een flexibele stad die de bewo
ners en bezoekers inspiratie geeft en in vervoe
ring brengt. De culturele stad waar altijd iets te
beleven is. De stad die ademt. Hoewel, dat
klinkt ook vaag.
Iets voor Heemschut?
Alle opmerkingen nemen niet weg dat het een
loffelijk streven is, de ideale groeiende, histori
sche stad op papier te zetten. De regels kunnen
als leidraad, uitgangspunt of in ieder geval als
geheugensteun dienen. Duidelijk is dat bouwen
en veranderen in een stad niet zomaar kan.
Maar hopelijk wisten we dat al. De regels zijn
voor Heemschut nog onvoldoende om één op
één over te nemen en uit te dragen. Moet het
krachtiger? Zijn de regels te behoudend? Zijn
foto's nodig ter verduidelijking?
Laat op www.heemschut.nl weten wat uw
ideale stad is!
Annette Lieth is redacteur van Heemschut
