J
3.
Cü
Jji
1
iSS
ill II
r
Beginspraak in Eindhoven
16
Heemschut
december 2005
Bomeostraat, Archipelbuurt, Den Haag.
lijsten best lastig. De ondergrens is daarom ook
hoog gelegd. Doe je dit niet, dan blijken er al
gauw vele duizenden gebouwen in aanmerking
te komen voor de status van monument. Het
aantal van 372 is dan ook betrekkelijk gering
voor een stad als Den Haag.
Van die voor de rijkslijst geselecteerde panden
was overigens al ruim 90 procent gemeentelijk
monument. Die hebben we dus afgevoerd van
de gemeentelijke lijst met nu nog rond de
duizend monumenten.'
HetMIP leverde in Den Haag, dat eigenlijk
altijd al een sterk gebiedsgerichte aanpak kent
nieuwe beschermde stadsgezichten op. Zo
werden op rijksniveau beschermd het histori
sche centrum, dat al beschermd was maar vanaf
nu ruimer werd begrensd en de wijken
Willemspark, Statenkwartier, Zorgvliet,
Duinoord, Westbroekpark/Belgisch Park, Van
Stolkpark, Benoordenhout en Archipelbuurt.
De aanwijzingen vonden in 1994 plaats.
Gebiedsgericht
'Den Haag zelf voegde daar in 1999 nog eens
vijf beschermde gezichten op gemeentelijk
niveau aan toe: Regentessekwartier, Valkenbos-
kwartier, Laakkwartier, Scheveningen-dorp en
het Zeeheldenkwartier. Duidelijk dus een
gebiedsgerichte aanpak. We steken onze
energie niet zozeer in het beschrijven van
talloze, individuele objecten, maar in het
onderzoeken en beschrijven van de structuur en
historie van een wijk. Het eindeloos plaatsen
van individuele objecten is niet het middel om
in stand te houden wat je belangrijk vindt,
namelijk de samenhang en homogeniteit van
een gehele stadswijk. Kenmerkend voor de stad
is de bouw na 1850 van geheel nieuwe wijken,
die in vrij korte tijd (ca. 10 jaar) zijn gereali
seerd en kenmerkend zijn voor de architectuur
en stedenbouw uit die periode. Het zijn de
fraaie wijken, waaraan Den Haag haar eigen
identiteit en karakter ontleent. Na 2002 ging
Den Haag bovendien de architectuur en
stedenbouw uit de Wederopbouwperiode
inventariseren, wat mede heeft geleid tot een
nieuwe beschermingsronde. Net als bij het
MIP kijken we daarbij naar de cultuurhistori
sche kwaliteit, het ontwerp, de geschiedenis.
Een interessant gebied was bijvoorbeeld de
Atlantik Wall, waar de Duitsers de Tankgracht
groeven. In dit in de oorlog kaalgeslagen
gebied werden op basis van het stedenbouw
kundig plan van W. M. Dudok de Sportlaan en
omgeving gebouwd. De stedenbouwkundige
opzet met veel groen in een op de Amerikaanse
parkway geïnspireerde verkaveling is dermate
bijzonder, dat het is aangewezen als gemeente
lijk stadsgezicht.'
De voormalige raadszaal aan de Javakade
(Archipelbuurt) in Den Haag.
Eindhoven gaat zijn milieu- en monumen
tenbeleid op een andere manier een stimu
lans geven. Vrijwilligersorganisaties op het
gebied van natuur en milieu krijgen voor
taan geen inspraak meer, maar begin
spraak. Ze worden al in een heel vroege
fase bij de beleidsvorming betrokken. Dit
gaat gebeuren in het Centraal Milieu-
overleg tussen gemeente en organisaties.
Dat levert niet alleen goede ideeën op,
maar ook een aanzienlijke besparing aan
bezwaarschriftenprocedures.
De gemeente wil dit model ook gaan
testen op andere beleidsterreinen, zoals de
monumentenbescherming. Zo maakt
Heemschut school met zijn streven naar
pro-actief handelen bij bescherming.
'In Zuidwest, de verzamelnaam van na-oorlogse
wijken als Morgenstond, Moerwijk en Vreden-
rust met licht, lucht en ruimte-architectuur en
strokenbouw selecteerden we de Drevenbuurt
als stadsgezicht, in feite maar een klein stukje
van Zuidwest, maar wel kenmerkend voor de
na-oorlogse systeembouw. Er zijn momenteel
zeventien afzonderlijke gebouwen uit deze
periode beschermd, zoals het rode bakstenen
Ministerie van Landbouw van architect G.
Friedhoffuit 1957-1962 in het Bezuidenhout.'
Merkwaardig genoeg is de Scheveningse pier
van architect H.A. Maaskant niet beschermd.
Die is ook wel erg grondig verbouwd om in
aanmerking te komen, vindt Valentijn.
Monumentenverordening
Is het voor het maken van een gemeentelijk stads
gezicht nodig de Monumentenverordening aan te
passen
-
ju
Ipf1
lm" um'ii
u
m "v,
v:„-
