IW
I
1
april 2005
Heemschut
19
houten binnentrap moet zijn geweest. De
toren, oncomfortabel, donker, vochtig en voor
bewoning ongeschikt, diende voornamelijk als
toevluchtsoord. Een zeer volledige beschrijving
vinden we in het artikel van Meerstadt en
Moolhuijzen, zijnde de neerslag van hun
bouwhistorisch onderzoek. De gegevens in dit
artikel zijn daaraan ontleend.
De noodklok luidt
Op 12 april 1945 wordt de Nijenbeek door
granaatvuur getroffen dat de oostelijke aanbouw
geheel, en de traptoren goeddeels verwoest.
Wat nog staat, is het dertiende-eeuwse donjon
waarvan het dak is weggevaagd, de daaronder
liggende ridderzaal ingestort, en het muurwerk
door granaatinslag zwaar beschadigd.
Inwatering en stukvriezing deden de rest.
Restauratie is hoogst actueel en al in 1985 als
conclusie van hun onderzoek door Meerstadt
en Moolhuijzen bepleit, evenals conservering
ter voorlopige afwending van verder verval.
Inmiddels is er haast geboden! Nijenbeek
verdient een restauratie. Het ensemble, toren
en omliggend landschap met zijn flora, fauna
en waterpartijen, is cultuurhistorisch van grote
betekenis gelet op de elkaar wederzijds verster
kende hoge monumentale, historisch land
schappelijke en natuurwaarden. De toren is niet
toegankelijk en levensgevaarlijk om te betreden.
Wel is deze goed te zien vanaf wat eens het
plein was van de vroegere voorburcht. Door
het wegvallen van de kanjerregeling is geen
subsidie instrument meer voorhanden. De
nieuwe subsidieregeling die per 1 januari
2006 in werking treedt, de BRIM (Besluit
Rijkssubsidiering Instandhouding
Monumenten), biedt voor Nijenbeek geen
enkele mogelijkheid. Een specifieke regeling
voor de aanpak van dit zo bijzondere ensemble
is van existentieel belang.
Resten trappenhuis. Foto's auteur.
'r— «i;
Donjon noord- en westzijde.
Literatuur
Janssen, H.L.; Kylstra-Wielinga, J.M.M.; Olde
Meierink, B.; Kastelen in Nederland. Utrecht 1996.
Meerstadt, A; Moolhuijzen, J.J.T.; De Nijenbeek
te Voorst. CastellogicaVerkenningen Deel 11985,
pp. 159-173. Mededelingen Nederlandse
Kastelenstichting.
Winter, J.M. van; Ministerialiteit en Ridderschap in
Gelre en Zutphen. Groningen 1962.(Academisch
proefschrift)
ia
F&i &ËSM *A5 - Sp* Sx-
.-A*- m '*S. H4- t 9Ï
Si-N
ISKi# m 6 i
