Fatale stadium bereikt
mm
Hans Bollebakker
Aan de linker IJsseloever, even ten noorden van Zutphen, ligt de
Nijenbeek. Verstild temidden van weilanden en uiterwaarden.
Torenvalken en kraaien vliegen af en aan, ganzen zwermen er
omheen in V-formatie. De kerkuil laat zich alleen bij het invallen
van de schemering zien. De Nijenbeek werd in 1945 door
granaatvuur getroffen, alleen het dertiende-eeuwse donjon
resteerde waarvan het dak is weggevaagd. Inwatering en
stukvriezing deden de rest. Restauratie is hoogst actueel.
18
Heemschut
april 2005
Noordgevel De Nijenbeek in een gewassen
pentekening uit 1744 van jan de Beijer.
Particuliere collectie. Foto R.K.D.
Doorsnede oost-west. Opmeting van Mulder
uit 1884. Tekening J.J.T. Moolhuijzen.
Citaten uit:4De Nijenbeek te Voorst4 van
A. Meerstadt en j.j. T. Moolhuijzen.
Nijenbeek wordt voor het eerst genoemd in
1267 als bezit van Theodoricus (Dirk) 'Milites
van Nienbeke'. In 1296 draagt Arnold van
Rensdorp - broer van Dirk - woontoren en
eiland op aan Gelre. In 13 64 wordt Reinald van
Steenbergen slotbewaarder waar hij tot 1371
hertog Reinald van Gelre - de dikke Hertog -
gevangen houdt in opdracht van diens broer
Eduard. In 1383 wordt Willem van Steenbergen
met de burcht beleend. Diens nakomelingen,
ook in de vrouwelijke lijn, beheren het kasteel
tot 1778. Dan wordt het verkocht aan Willem
Anne Schimmelpenninck van der Oye die
tevens heer is van de naastgelegen heerlijkheid
'de Sallandsche of Oude Poll' en het Huis te
Gietelo of'de Nieuwe Poll'. Vanaf dat moment
vormt de Nijenbeek een drie-eenheid met de
'beide Pollen'.
Bouwgeschiedenis
De toren ligt strategisch voortreffelijk op een
drielandenpunt (Zutphen/Gelre, Oversticht en
Veluwe) in een bocht van de IJssel, zodanig dat
het zicht zowel stroom op- als afwaarts goed is.
Bouwwijze en maatvoering vertonen dezelfde
stijl als die van de Waardenburg en
Nederhemert, zij het dat de ontsluiting tussen
de verdiepingen niet een muur-, doch een
'WW?
Restauratie van de Nijenbeek urgent
