februari 2005
Heemschut
19
Trio pakhuizen aan de Veemkade (artist
impression). Midden: Australië met opzij en
erboven nieuwbouw (geïntegreerd ontwerp van
DKV architecten). Rechts het geheel nieuwe
complex Detroit (architect Bob van Reeth) - de
op pakhuisboogte inspringende gevel toont de
verwantschap met de naastliggende gebouwen.
Links pakhuis Wilhelmina (gerenoveerd door
CASA architecten) met nieuwbouw (Rapp
Rapp) die over de achterzijde kraagt. Verderop
aan de kade is voor pakhuis Afrika eveneens een
zwevende' overkapping gepland. Illustratie
DKV Architecten.
openende 'dievendeur', tegelijk een verwijzing
naar de schijf op scheepskabels, die ratten van
boord moet houden. Ook het interieur van het
gebouw, met stalen trappen en omloop en
patrijspoorten in deuren, roept associaties op
met een scheepsinterieur.
Vormentaal
We zijn tien jaar verder, het einde van de trans
formatie van haven naar woon/werkgebied
nadert. Aan de Piet Heinkade richting Centraal
Station worden nu de grote negentiende-
eeuwse pakhuizen met namen als Afrika,
Wilhelmina en De Zwyger voor herbestem
ming verbouwd. Ze zijn onderdeel van grote
nieuwbouwcomplexen, die de oude gebouwen
niet alleen omarmen maar soms ook letterlijk
overvleugelen. Een goed voorbeeld hiervan is
pakhuis Australië waarboven met moderne
bouwtechnieken een ogenschijnlijk 'zwevende'
betonnen nieuwbouwvleugel geconstrueerd is.
Menig erfgoedliefhebber zal ervan gruwen.
Toch is er wel degelijk sprake van respect voor
de historische waarde van gebouw en locatie,
stelt projectarchitect Roel Bosch van DKV
Architecten. Hoe zit dat?
Bosch noemt de twee stromingen: aansluiten
bij de vormentaal van het bestaande, of juist het
contrast opzoeken. "Wij kiezen voor het
laatste, omdat je daarmee elke tijd en elke laag
in zo'n historische omgeving zichtbaar kunt
maken. Wij vinden het óók belangrijk dat je
elementen uit het verleden overneemt in wat je
bouwt, maar wel in een andere vormentaal. Je
kijkt op een ander niveau naar overeenkomsten,
minder in de direct zichtbare vormentaal, maar
in formele aspecten zoals schaal, ritme of
massa. Architectuur ontstaat uit de logica van
een plek en de logica van het programma en dat
Bluswerkzaamheden tijdens brand in 2003.
Het pand, dat tot de grond toe afbrandde, is in
samenwerking met Rappange Partners
Architecten gereconstrueerd. 'We hebben
geleerd hoe je een pand zo kunt herbouwen
dat het er niet nagelnieuw uitziet, maar dat er
al een patineerlaag van veroudering op zit
Foto Visual Text.
vertaalt zich in een bepaalde vormgeving. En
die is in het jaar 2000 anders dan in 1900.
Met die 'formele' blik herken je ook direct de
continuïteit in het stedenbouwkundig master-
plan voor de oude havenkade. Tussen en boven
de oude pakhuizen verschijnt de nieuwbouw,
met dezelfde robuustheid in volume, en net als
