Loonadministratiekantoor van de Samenwerkende Haven Bedrijven (SHB). De glazen
uitzichtkoepel is in de oorlog door de Duisters gesloopt en vervangen door luchtafweer
geschut Fotofs CASA Architecten.
Het op het oog massieve SHB-gebouw bestond van binnen vooral uit een grote bestekingshal
voor inhuren en uitbetaling van havenarbeiders. Dranghekken zorgden voor orde.
SHB-gebouw. Om de grote bestekingshal bevond zich een dunne schil van kantoorruimten
voor de loketmedewerkers.
Later volgt een reeks verbouwingen. In 1951
zet architect C. de Geus een extra verdieping
voor een directeurwoning op de oostelijke
voorzijde. In 1957 wordt de achterzijde door
F.J.T. Tysze verhoogd met een kantoorruimte.
In 1965 zorgen nieuwe betonnen raamkassen
met glas in de zijmuur voor meer lichtinval en
wordt de keuken vervangen door een garage
met fietsenstalling. Rond 1980 verlaat de SHB
het gebouw en trekken er krakers in: de bewo
ners van nu. In die eerste jaren van bewoning
verandert het pand geleidelijk in een soort
nomadenwoning, met zelf getimmerde afschei
dingen en provisorisch aangebrachte woon
voorzieningen, vertelt projectarchitect Koen
Crabbendam van CASA Architecten. Hij ont
werpt in 1991 in opdracht van woningstichting
De Doelen een plan voor 22 woningen - waar
onder 11 maisonettes die door twee slaap
kamers samen te voegen in een atelierwoning
veranderen - en 316 m2 bedrijfsruimte in het
SHB-gebouw.
Eigenzinnig pand
Hoe verander je zo'n eigenzinnig pand in een
woon/werk-complex? Om het aangetaste
betonnen skelet te kunnen herstellen, moest
eerst de bakstenen omhulling van het beton-
casco volledig gesloopt worden. De binnenhal
werd van 12,5 tot 5,5 meter versmald door de
bestaande kantoorruimten langs de zijgevels te
verbreden met een 3,5 meter brede 'service-
strook' met leidingen, entrees, keukens en
badkamers - de vaste elementen bij verbouwing
voor bewoning. De voorkant kreeg er opnieuw
een verdieping bij en is nu vier hoog. Zo werd
de gebruiksruimte vergroot en de verbouwing
rendabel. De overkapping aan de achterkant is
van aluminium en glas en kan bij mooi weer
open.
Van buiten is het oorspronkelijke gebouw
herkenbaar aan de zware stenen gevels, de
blauwe op- en aanbouw met houtbekleding is
nieuw. "Uit respect voor een bestaand gebouw
moet oud van nieuw te onderscheiden zijn,"
zegt Koen Crabbendam. Er was ook een prakti
sche reden voor het hout: de betonnen funde
ring kon niet meer last dragen. Vanwege
ondergrondse kadewerken was heiwerk aan de
waterzijde verboden, zodat het gebouw maar
aan één kant onderpaald is.
De renovatie van het SHB-gebouw is postmo
dern geïnspireerd, maar subtiel, zonder al te
aperte symboliek. Koen Crabbendam is bij de
verbouwing uitgegaan van een scheepsmetaf
oor - sterk gestileerd uitgevoerd, een letterlij-
ker imitatie van een scheepsbrug werd afgebla
zen. De bovenetages richting KNSM-eiland
zijn in deze beeldspraak de scheepsbrug. De
met aluminium beklede toren ernaast is subtiel
gemodelleerd naar een scheepsschoorsteen.
Het 'WC-hokje' halverwege de brandtrap aan
de achterzijde heeft een alleen van binnen
t