december 2004
Actief
7
Dijkstoel aan IJsseldijk.
het Waterschap toen niet op ingegaan.
Inmiddels houdt ook Heemschut de ontwikke
lingen goed in de gaten. De Wijhese dijkstoel is
er een van de drie die tussen Deventer en
Zwolle nog overeind staan. De Diepenveense
dijkstoel werd een aantal jaren geleden al geres
taureerd op aandringen en met steun van
Heemschut. Afgezien van de bouwvallige staat,
is de Wijhese dijkstoel nog helemaal authen
tiek. Het Waterschap deed het magazijntje van
de hand voor 'elk aannemelijk bod.' Het is niet
bekend wie de nieuwe eigenaar is geworden en
wat hij ermee van plan is.
Heemschut redt hoefslagpalen
Vijf arduinen hoefslagpalen op de dijk tussen
Zwolle en Kampen zijn op de lijst van rijksmo
numenten geplaatst. In 1991 vroeg Heemschut
al de beschermde status aan voor de palen.
Uiteindelijk is het dus gelukt en zelfs dagblad
De Stentor besteedde er aandacht aan met een
kleurenfoto op de voorpagina. Dat de redactie
niet onverdeeld enthousiast was, blijkt uit de
ironische kop boven de foto:
'Rijksmonument!?' Zo'n reactie krijgt
Heemschut wel vaker als er weer zo'n schijn
baar onbetekende reliek uit het verleden voor
het nageslacht is gered. Maar juist die kleine
restanten van ons cultureel erfgoed zijn het
waard om behouden te blijven.
De hoefslagpalen die nu op rijksmonumenten
lijst staan, dateren van 1760. De palen verdelen
de dijk in stukken (slagen). Iedere belangheb
bende (eigenaar van een hoeve) kreeg zijn eigen
slag toegewezen die hij moest onderhouden.
Dit systeem van dijkonderhoud noemde men
verhoefslaging.
Henk Nieuwenhuizen
DRENTE
Oproep in 'Heemschut' heeft succes
Een beroep op mede-Heemschutleden kan tot
succes leiden. De Drentse commissie deed een
oproep over het Stadsbroek in Assen in het
augustusnummer en kreeg diverse informatieve
reacties. Het gaat om een tribune in het
Stadsbroek die op de nominatie staat voor
sloop. De commissie vroeg zich af: wat is de
cultuurhistorische waarde van de tribune en is
het nodig om in het geweer te komen tegen de
sloop?
De tribune, zo werd duidelijk, is zeker de
moeite waard. Het is de op vijf na oudste
tribune van Nederland en volgens Tijs
Tummers, auteur van een lijvig boekwerk over
historische stadions en tribunes, een voetbal-
historisch monument. Niet alle reacties waren
overigens zo lovend. Een Heemschutter liet
weten ongelukkig te zijn met acties tot behoud
van zulke onooglijke bouwsels: 'Opruimen dat
hok.'
Rechtszaak tegen politietoren
De bouw van een zestig meter hoge toren langs
de A28 bij Assen is voor de Drentse commissie
naar alle waarschijnlijkheid reden om de
rechter in te schakelen. De procedures voor de
plannen rammelen aan alle kanten en de toren
staat vlak naast het historische Huize Nassau.
Het is bovendien de bedoeling om de hoogste
verdiepingen permanent te verlichten, wat tot
ver in de omtrek tot lichtvervuiling zal leiden.
Drenthe heeft nog een rechtszaak lopen. In die
zaak, rond de Koesteeg bij Borger, zit vooreerst
nog niet veel schot.
Excursie succesvol
De excursie naar de vestingsstad Coevorden
heeft uit het hele land een groot aantal tevreden
deelnemers getrokken. Te veel eigenlijk, de
organisatoren moesten een groot aantal
belangstellenden teleurstellen. De volgende
excursie gaat in het komende voorjaar waar
schijnlijk naar Vries en omgeving.
Eric le Gras
FRIESLAND
Permanente restauratiepot monumenten
De Leeuwarder Courant meldt dat twee
gemeenteraadsleden van Leeuwarden aandrin
gen op een permanent fonds, dat de monumen
tenzorg ondersteunt door middel van leningen
met een lage rente. Het fonds van 3,8 miljoen
euro zou er kunnen komen als de gemeente er
21 miljoen in steekt.
De PC Friesland is blij met elk initiatief van de
overheid op dit gebied: er is nog veel te doen,
zoals bijvoorbeeld de restauratie van de alge
mene begraafplaats, aangelegd door de
befaamde landschapsarchitect Roodbaard en
thans een rijksmonument dat de gemeente tot
nu toe sterk verwaarloosd heeft. Heemschut
heeft al verscheidene malen aangedrongen op
de restauratie daarvan.
Schaatsenfabriek Ijlst
De Friese stad Ijlst was destijds befaamd om de
schaatsenfabriek 'Nooitgedagt Zonen' die al
in 1865 'reedhoutsjen' (houten schaatsen)
maakte. Andere houtproducten brachten Ijlst
zelfs lange tijd op de wereldkaart.
Helaas blijkt ook deze roem vergankelijk: het
fabrieksgebouw is al zover verwaarloosd dat het
niet meer te redden is. Blijft nog over het ketel
huis gebouwd met karakteristieke gele steen
tjes. Daarbij is de markante fabrieksschoor
steen, een voor de stad beeldbepalend element.
Het gemeentebestuur van Wymbritseradeel
heeft het plan deze schoorsteen af te breken.
Heemschut heeft samen met een bewonersco
mité protest aangetekend tegen de voorgeno
men sloop.
Gustaaf Witsen Elias
GELDERLAND
Gobelins verwijderd uit raadzaal Nijmegen
Het stadhuis van Nijmegen is gemoderniseerd
en daarbij zijn historische gobelins verwijderd.
Bij de herbouw na de oorlog van dit rijksmonu
ment is met nadruk rekening gehouden met de
plaatsing van de wandtapijten die in de zeven
tiende eeuw speciaal voor het stadhuis zijn
aangeschaft.
Het stadhuis bezit drie kostbare series: dertien
Verdurestapijten (thans in de Trêveszaal en de
trouwzaal), vervaardigd in Delft en in 1664
aangeschaft door het stadsbestuur voor de raad
zaal, zes Aeneastapijten (burgerzaal) en zeven
Metamorfosentapijten (thans in de raadzaal).
De laatste twee series kleden zijn in Antwerpen
gemaakt en werden door de Staten Generaal
aangeschaft ter verfraaiing van de zalen in het
stadhuis. In 1676-1679 vonden daar de vredes
onderhandelingen tussen zo'n dertig Europese
staten en steden plaats, die leidden tot de Vrede
van Nijmegen. De Metamorfosenserie moet nu
wijken wegens een aanpassing van de raadzaal
en is tijdelijk ondergebracht in museum Het
Valkhof.
De historische vereniging Numaga en
Heemschut vinden dat de wandtapijten als
cultuurhistorisch erfgoed onlosmakelijk zijn
verbonden met de raadzaal en hebben meteen
in juli protest aangetekend. Er zijn vragen
gesteld over de beschermde status van de wand
tapijten. Wanneer is het besluit tot verwijde
ring genomen en wanneer is het gepubliceerd?
Hoe is er omgegaan is met mogelijk vereiste
vergunningen? En heeft het college zich laten
adviseren door deskundigen?
Tot op heden is hierop nog geen reactie
ontvangen. Inmiddels heeft museum Het
Valkhof in 2005 een tentoonstelling van de
wandtapijten op het programma staan. Wat er
daarna met de grote wandtapijten gebeurt is
onduidelijk.
Ria Koning
