Nieuwe uitgaven
01/U2/W
Philip Bosscher
december 2004
Heemschut
37
GeWoon Architectuur 1850-2004
Anderhalve Eeuw Wonen
JaapJan Berg/ Jean-Paul
Baeten/ Véronique Patteeuw,
Wonen in Nederland. Gewoon
Architectuur 1850-2004,
Rotterdam (NAi Uitgevers)
2004, 240 p.
(ISBN 90 5662 385 0)
Dit boek is bedoeld als gids bij een
permanente opstelling in het
Nederlands Architectuurinstituut
te Rotterdam. Op aantrekkelijke
wijze, met veel - ook gekleurde -
afbeeldingen, worden vijftien
'omgevingen' gepresenteerd uit de
periode 1850-2004. Een keur van
deskundigen laat de revue passe
ren onder meer de woonhuizen en
bedrijfsgebouwen van Cuypers en
Van Gendt aan de Amsterdamse
Vondelstraat, de woningen van
De Bazel in het Philipsdorp te
Eindhoven, het Amsterdamse
Betondorp, de woningbouw door
Dudok in Hilversum en wederop-
bouwwoningen door Eschauzier
in Middelburg uit 1941. De
naoorlogse periode is vertegen
woordigd door diverse toppresta
ties op woningbouwgebiedinclu
sief de nieuwbouw in de
Amsterdamse Nieuwmarktbuurt.
Het slotaccoord wordt gevormd
door een keuze uit grote projecten
voor in de toekomst te realiseren
woningbouw zoals deze tussen
1918 en 2004 in tekening zijn
gebracht of als maquette vormge
geven. Het betreft hier uiteraard
soms plannen met een min of
meer utopisch karakter. Geboeid
heb ik het boek gelezen en de illu
straties op me laten inwerken.
Hoewel ik goede redenen heb het
aan te bevelen moet ik toch enige
kritiek uiten. Een keuze uit hoog
tepunten is niet hetzelfde als een
overzicht van de Nederlandse
(volks)woningbouw in de behan
delde periode. Wie zoekt naar de
19e-eeuwse revolutiebouw, het
beruchte 'Apeldoornse kastje' of
de duplexwoning moet elders
terecht. Daarom vertelt dit boek
niet werkelijk 'de geschiedenis van
twee eeuwen wonen en volkshuis
vesting in Nederland' zoals
achterop de kaft word-t meege
deeld.
Het laatste deel van een trilogie
Jhr. A.J. Gevers/AJ. Mensema/
Js. Mooijweer, De Havezaten in
het Land van Vollenhove en hun
bewoners, Alphen aan de Rijn
(Canaletto/Repro-Holland)
2004, 248 p. Adels-
geschiedenis II, uitgegeven
onder auspiciën van de Stichting
Werkgroep Adelsgeschiedenis,
ISBN 90 6469 800 7) 44.90
Het platteland van Overijssel was
onder de Republiek verdeeld in
drie kwartieren: Salland, Twenthe
en het Land van Vollenhove. De
regering was er in handen van de
bezitters van adellijke huizen, de
zogeheten havezaten. Recent zijn
fraaie boeken gepubliceerd over
de havezaten in Salland en in
Twenthe. Nu is er dan ook een
uitgave over die in het Land van
Vollenhove (nu geheel gelegen in
de Gemeente Steenwijkerland),
verzorgd op de voortreffelijke
manier die we van deze uitgeverij
gewend zijn. Het bijzondere van
de havezaten van Vollenhove is
dat deze in meerderheid binnen
het stadsgericht van Vollenhove
gelegen waren. Deze hadden, en
hebben, dan ook vaak het karakter
van patricische stadswoningen,
meer dan van kastelen of buiten
plaatsen (er zijn uitzonderingen,
zoals Oldruitenborgh dat ooit nog
heeft dienst gedaan als gemeente
huis van de niet meer bestaande
gemeente Breederwiede, en
Toutenburg, waarvan de ruïne in
het park van Oldruitenborgh
gelegen is en dat blijkens oude
afbeeldingen ooit haast vorstelijke
allures had. Behalve de havezaten
behandelt het boek de bisschoppe
lijke burcht die ooit het stadje
Vollenhove domineerde en
waarvan de laatste resten in de 19e
eeuw verdwenen na eerder als
gevangenis te hebben dienst
gedaan en de burcht te Kuinre die
al in de 16e eeuw verdween In dit
boek ligt de nadruk op genealogi
sche bijzonderheden maar voor de
liefhebber van architectuur is er
toch ook veel te vinden, vooral
door de opgenomen afbeeldingen,
waaronder naast foto's en repro
ducties van oude schilderijen,
prenten en tekeningen ook diverse
opmetingstekeningen van recente
datum.
(vervolg op pag. 40)
t>n TIAVF/ATl'N
IN HET LAND VAN
VOLLtó>I£>VE j
EN IIIJN
