Een wankel steunpunt Jan Derk Gerritsen Steunpunt Cultureel Erfgoed keurt aantasting Beemster goed Een steunpunt is een houvast om je tijdens het wankelen rechtop te houden. De steunpunten cultureel erfgoed - inmiddels in elke provincie aanwezig - moeten je dus helpen je rug recht te houden bij tegenwind in de strijd voor het behoud van dat erfgoed. Verspert echter zo'n toeverlaat je de doortocht, zoals momenteel in Noord-Holland, dan wordt die strijd onnodig bemoeilijkt zo niet gefrustreerd. Bij de oprichting van het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland had de voorzitter van onze provinciale commissie Frank IJsselmuiden zijn grote twijfel al uitgesproken over de nood zaak van deze nieuwe bureaucratie. Mede vanwege de financiering door onder meer de provincie kon van onafhankelijkheid bij de beoordeling van het behoud van het monumen tale door een dergelijk ambtelijk apparaat naar zijn mening nauwelijks sprake zijn. Hoewel enkele leden van onze commissie het voordeel van de twijfel wilden geven en het woord van de apostel Paulus 'onderzoek alles en behoud het goede' in acht namen, krijgt onze voorzitter aan de hand van het nu volgende voorbeeld toch het gelijk aan zijn zijde. Cono-toren in de Beemster In het jaarverslag 2002 van genoemd steunpunt lezen we het volgende: 'Omdat het hier om wereld erfgoed gaat heeft de provincie Noord-Holland [lees de voormalig gedeputeerde Enno Neef, JDG] het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord- Holland gevraagd de ontwerpfase te begeleiden van uitbreiding van de melkfabriek Cono in Midden-Beemster. Een architectenprijsvraag leverde een fraai ontwerp op, dat inmiddels bij de gemeente Beemster in procedure is gebracht.' Dat 'fraaie' ontwerp levert in het werelderf goed een toren van 3 5 meter hoog op, waarin de weifabricage moet plaatsvinden. Deskundigen hebben al berekend dat die toren van een afstand van achttien kilometer het eeuwenoude wijde ongestoorde vergezicht gaat bepalen. Nou weten wij wel, dat die werelderf goed-erkenning niets te maken heeft met de skyline maar puur en alleen bepaald is door de unieke verkaveling. Toch hadden wij van het steunpunt op meer omzichtigheid gerekend met dit unieke landschap sec. Heemschut heeft zijn bezorgdheid over dit ontwerp al kenbaar gemaakt bij de gemeente. Samen met de Noord-Hollandse Milieufederatie, De Vereniging Behoud Waterland en enkele andere groeperingen hebben we onze bezwaren ertegen ingediend. Samenwerking Het Steunpunt heeft zich bij de beoordeling van dit plan weinig gelegen laten liggen aan zijn eigen doelstelling. Die luidt: 'onder meer een bijdrage leveren aan de ontwikkeling en versterking van de cultuurhistorische waarden in het ruimtelijk kwaliteitsbeeld van de Provincie Noord-Holland.'Juist op dit punt zoeken wij ook samenwerking, in de veronder stelling dat dat doel geen ander is dan het onze. Wat niet wil zeggen dat we het in alles met elkaar eens moeten zijn, maar hier is om meer redenen geen argument te bedenken onze wegen te laten scheiden. Daarbij is voor ons niet eens de werelderfgoedstatus een criterium. Wel de verstoring van het landschappelijk beeld van deze eeuwenoude polder met zijn unieke vergezichten. Wij hebben in ons bezwaar ook de precedentwerking naar voren gebracht. Meer dan eens heeft Heemschut geconstateerd dat het ene schaap dat over de dam is gemakkelijk reden vormt de volgende verstoring ook maar te laten passeren. Geloofwaardigheid We hebben onze teleurstelling over de posi tieve en lovende beoordeling van het plan laten blijken aan het Steunpunt. De directeur, Jaap van der Veen, reageerde als volgt: 'Wij hadden een onafhankelijke commissie de opdracht gegeven de inzendingen voor de prijsvraag te beoordelen. Toen dit ontwerp daaruit naar voren kwam, hebben wij zelfs aan de gemeente gevraagd of het mogelijk was de toren nog iets lager te maken. Dat bleek niet het geval.' Blijft toch voor ons de opmerking over dat het steunpunt zich wel heel kwetsbaar opstelt door in het jaarverslag te spreken van een 'fraai ontwerp'. En er dan nog aan toe voegt dat dit ontwerp nu bij de gemeente in procedure wordt gebracht. Met deze 'vrijbrief die bestuurders krijgen van een in naam onafhan kelijke instantie kunnen ze de verdere proce dure ongestoord ingaan. Allereerst weet nu het provinciaal bestuur zich gesteund via het Steunpunt door een zogenaamd 'onafhankelijk' gewonnen prijsvraag en een verzoek dat het aan het verkeerde adres heeft gedaan. Een eventu ele verklaring van geen bezwaar hoeven we van dat college later niet te verwachten. En de gemeente heeft het plan inmiddels al inderdaad in procedure gebracht in het bewustzijn dat zij niet zelf, maar onafhankelijke deskundigen het als 'fraai' in de markt hebben gezet. Eventuele bezwaren die nog worden ingebracht lijken dus op voorhand op een spel dat ook nog even gespeeld wordt. We hebben grote twijfels of we daaraan nog willen meedoen. Het is geen reden voor ons verdere samenwerking met het Steunpunt door dit incident onmogelijk te achten. Daarvoor liepen onze paden in het verleden toch te vaak ook parallel. Het is slechts een waarschuwing voor dit soort instan ties niet de indruk te vestigen alternatieve bureaus te zijn voor diverse overheden. Hun doelstelling - zie boven - mag dan welis waar niet gelijk zijn aan de onze, er moeten toch wel voldoende garanties zijn voor een samenwerking op beider terrein. J.D. GerritsenPR-medewerker van Heemschut Noord-Holland. december 2003 29 Dit vindt het steunpunt 'fraai'; zo moet de melkfabriek Cono in de Beemster er straks uitzien.

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2003 | | pagina 31