im itHHiUflilwjtti
lifflJNOT
28
Heemschut
december 2003
Boekenschat is in dit geval geen overdreven
uitdrukking: ondanks latere toevoegingen is dit
nog steeds de verzameling van een
zeventiende-eeuwse bibliofiel die zich heeft
laten leiden door eigen voorkeur. Alle foto's
Henk Snaterse.
een kamertje dat in het voorhuis was getim
merd). De oude kleurstelling in groen-grijs van
de boekenkasten en de balie werd op basis van
kleurenonderzoek hersteld. Bij de tweede
restauratiecampagne werden de woonvoorzie
ningen in het gebouw opgeruimd (er hadden
laatstelijk drie studenten gewoond: één op
zolder en twee in het benedenhuis). In het
benedenhuis werd een vergaderzaaltje inge
richt, de zolder is nog wel bereikbaar via een
ladder maar staat leeg. De zeventig meter
boeken die daar stonden, konden door de sane
ring van de collectie naar elders verhuizen.
Deze sanering omvatte de overdracht van een
deel van het boekenbezit aan andere instellin
gen, zoals de Leidse universiteitsbibliotheek,
en de restauratie van de overige exemplaren. Ik
aarzel niet het herstel van de boeken aan te
duiden als een schoolvoorbeeld van gewetens
volle restauratie. De banden (leer, perkament
en papier) zijn zover dat mogelijk is beveiligd
tegen de tand des tijds. Daarbij is wel in prin
cipe het oorspronkelijke materiaal zo veel
mogelijk intact gelaten, zodat de geschiedenis
van het boek in kwestie afleesbaar blijft. Als
bescherming tegen te fel licht zijn de vensters
van de bibliotheekruimte voorzien van dubbele
beglazing met daartussen een laag UV-werend
folie. Een installatie voor klimaatbeheersing zal
men overigens in de Thysiana niet vinden: bij
de restauratie is beslist dat deze te veel afbreuk
zou doen aan de authenticiteit. Men vertrouwt
op natuurlijke ventilatie, met name via de
houten zoldervloeren. Vanzelfsprekend vindt
men bij een zo doordachte restauratie geen wat
ik zou noemen 'nieuw-oud'. Kenmerkend is dat
de nieuwe verlichtingsarmaturen in het bene
denhuis even bescheiden als eigentijds van
vormgeving zijn. Een bij de restauratie aange
bracht lichtkroontje doet zeventiende-eeuws
aan. Het Is dan ook zeventiende-eeuws: een
geschenk van een bevriende relatie.
Men zal begrijpen dat met het zojuist aange
duide wakker kussen veel geld gemoeid is
geweest. Er was nu toch een financiële inhaal
slag nodig. Alleen al de restauratie van de
boeken heeft zo'n miljoen gulden gekost. De
Stichting Bibliotheca Thysiana beheert nu de
collectie. De Vereniging Hendrick de Keyser
heeft het gebouw in 1997 aangekocht van de
stichting en het vervolgens voor de tweede
maal na de oorlog laten herstellen. Ook daarbij
zijn, evenals bij de restauratie van de boeken,
bijdragen van sponsors onontbeerlijk geweest.
Eerder kwalificeerde ik de restauratie van de
boeken als voorbeeldig. Ik voeg daar nu aan toe
dat de restauratie van én collectie én gebouw
voorbeeldig genoemd mag worden. De
bereikte kwaliteit is niet in de laatste plaats, zo
meen ik te hebben aangetoond, bereikt door
het betonen van een wijze terughoudendheid.
Dat ik hier niet zomaar grote woorden neer
schrijf, moge daaruit blijken dat de Thysiana
officieel geclassificeerd is als één der honderd
Nederlandse 'topmonumenten' en in 2002 is
onderscheiden met een diploma van Europa
Nostra.
Dr. Ph.M. Bosscher is oud-marineoffirier. Hij
publiceert op het gebied van kerk- en cultuurge
schiedenis en is lid van Heemschut Groningen.
Groepen van maximaal twintig personen
kunnen de Bibliotheca Thysiana bezoeken.
Voor informatie en aanmeldingen:
drs. J. Damen, Leidse Universiteitsbibliotheek,
tel. 071-5272808.
