Dokteren aan een
150-jarig rijksmonument
Leven achter de gevel
Tessa van der Putten
Als Bert en Hella Bosch eind jaren zestig een dokterswoning
met praktijk in Hazerswoude overnemen, is het pand net op de
Rijksmonumentenlijst geplaatst. Toch duurt het dan nog dertig
jaar voor het statige negentiende-eeuwse object de volledige
restauratie krijgt die het verdient, met dank aan de gemeente en
de plaatselijke apotheker.
10
Heemschut
december 2003
'Het is altijd mijn droom geweest in een kasteel
te wonen', zegt Bert Bosch (63). 'Daarom ben
ik in 2000 lid van de Nederlandse Kastelen
Stichting geworden. En toen we in datzelfde
jaar langs het mooie pandje van Heemschut in
Amsterdam liepen, hebben we daarna op de
website gekeken en zijn we daar ook lid van
geworden. Het is een club met goede acties.' In
1967 was Bosch een afgestudeerd medicijnen
student, die zijn vervangende dienstplicht in
het asiel voor psychopaten in Avereest er bijna
op had zitten. Toen zag hij een advertentie:
huisarts Meijst in het Zuid-Hollandse
Hazerswoude zocht een assistent. Bosch kreeg
de baan en verruilde de tbr-patiënten met
gewelddadige achtergrond voor een patiënten
bestand van families die al generaties lang in
het dorp wonen. Na een jaar kon hij praktijk en
dokterswoning overnemen.
Negentiende-eeuws herenhuis
Het is dan wel geen kasteel, maar de dokters
woning aan de Dorpsstraat 74 in Hazerswoude
waar Bert en Hella (65) als achtste generatie
dokters wonen, is een statig pand. Zij hebben
onlangs voor de plaatselijke jaarmarkt een
tentoonstelling met foto's, geboortekaartjes en
oude medische instrumenten samengesteld, om
het 150-jarig bestaan van woning en praktijk te
vieren. De gang hangt nog vol met afbeeldin
gen die de geschiedenis van het huis illustreren.
Een foto van tientallen jaren geleden toont de
wachtkamer met onder andere de oude apothe-
kerskast die nu in de woonkamer staat. Een
zwart-witte ansichtkaart laat de oorspronkelijke
bewoning van de Dorpsstraat zien.
Deze en andere oude kaarten komen van Cees
Kroon, regionaal archivaris en conservator van
het museum in Hazerswoude, dat drie deuren
verderop ligt. Hij vond uit dat 'Jacobus
Bartholomeus Niewerffvan den Berg, heel en
vroedmeester, wonende te Hazerswoude' in
1852 voor driehonderd gulden een stuk
weiland aan de zuidkant van de Dorpsstraat
kocht van landbouwer Cornelis Arnoldus de
Bruin. Niewerff van den Berg liet er een
woning bouwen en verkocht na twintig jaar het
'heerenhuis met tuin, stalling, koetshuis, erve
en verdere getimmerte, te samen groot vieren
twintig aren, zestig centiaren' voor zesduizend
gulden aan zijn opvolger Pieter Wijn.
Privacy en ruimte
Als Bert en Hella het huis in 1969 kopen, is het
net op de Rijksmonumentenlijst geplaatst als
'gaaf en harmonieus voorbeeld van negentiende-
eeuwse dorpsarchitectuur, waarvan het verlo
ren gaan aan het karakter van Hazerswoude
afbreuk zou doen'. Bang voor te veel bemoei
enis heeft voorganger Meijst bezwaar aangete
kend tegen plaatsing op de lijst. De nieuwe
bewoners gaan wel akkoord. De oude situatie
van praktijk-aan-huis zetten zij nog enige jaren
voort. Maar om hun woonruimte en privacy te
vergroten, verplaatsen zij de praktijk in 1973
naar het naastgelegen koetshuis. Wachtkamer
wordt badkamer en in de spreekkamer komen
boekenkasten en een bureau. De prachtige
witte marmeren vloer in de gang gaat er rigou
reus uit. 'Dat zouden we nu wel anders hebben
gedaan. De tegels lagen los in het zand, heel
