Heemschut
5
Perronzijde Station Vierlingsbeek, bouwjaar
1956. Opname 1998.
gebouw alsnog op de gemeentelijke monumen
tenlijst geplaatst kan worden. De sloopvergun
ning is inmiddels al meer dan een jaar geleden
afgegeven en kan dan immers vervallen worden
verklaard. Inmiddels bleek na enige inspanning
ook dat er zeker wel gegadigden te vinden zijn
voor huur van het voormalige stationsgebouw.
NS heeft echter te kennen gegeven niet van
sloop te willen afzien. Merkwaardig is dan dat
de NS onlangs per brief aankondigde hun
uiterste best te willen doen leegstaande
stationsgebouwen alsnog een herbestemming
te geven, in verband met de sociale veiligheid
op de stations.
Verlies van station Vierlingsbeek zou in meer
dere opzichten te betreuren vallen. In de eerste
plaats vanwege het lokale belang. Het gebouw
past mooi in de nog steeds landelijke omgeving
van Vierlingsbeek. Het staat aan een voor een
stationsweg ongekend rustig weggetje. Het
geheel ademt de sfeer van de romantiek van het
plattelandsstationnetje en dat wordt in
Nederland steeds zeldzamer. Sloop van het
gebouw betekent ook dat er waarschijnlijk
nooit meer iets voor terugkomt. Een kale halte
zonder allure en zonder gebouw heeft alles in
zich om 'unheimisch' te worden. Het stations
gebouw valt nog steeds te verhuren en gebruik
van het gebouw waarborgt sociale controle op
het station. Dat zou voor iedereen (reizigers,
NS en inwoners van Vierlingsbeek) nog het
meest wenselijk zijn.
Het station verdient ook behoud vanwege zijn
cultuurhistorische waarde. Het is een herken
baar archetype van het naoorlogse station en,
zoals we gezien hebben, vader van een hele
familie. Bijna alle elementen die een station een
station maken, zijn nog aanwezig en het
gebouw is in nagenoeg originele staat. Zoals
allerlei voorbeelden van 19de en vroeg 20ste-
eeuwse stationsgebouwen een monumenten
status hebben verkregen, dient dit te zijner tijd
ook te gebeuren met enkele naoorlogse types.
Van de nog resterende 'Kloosjes' is
Vierlingsbeek het meest complete en authen
tieke specimen. Het zou dus zeer betreurens
waardig zijn als NS niet van haar sloopplannen
terugkomt, want dat houdt in dat we het straks
met '2de keus' zullen moeten doen.
Drs. V.M. Ltmsink is kunsthistoricus, documente
rend fotograaf en werkzaam bij Het Utrechts
Archief. In 2001 publiceerde hij het fotoboek
StationnementenOude en Nieuwe Spoorweg
stations in Hedendaagse Beelden. Hij is betrokken
bij het Cuijpers Genootschap.
Standaard Wederopbouw-stations
station bouwjaar situatie 2002
Vierlingsbeek 1956 staat leeg en wordt
met sloop bedreigd; Almelo de Riet 1957
is na jaren verpaupering verbouwd en in
gebruik als snackbar; Wezep 1957
gesloopt (2002); Doetinchem West 1959
sinds 1985 verhuurd als bedrijfsruimte,
verbouwd; Koog Bloemwijk 1959
gesloopt rond 1985; Wylre 1959 gesloten
in 1988, sinds enige tijd VW-kantoor;
Kerkrade Centrum 1960 gesloopt (rond
1997); Blerick 1960 gesloopt (2001);
Soest Zuid 1963 normaal in dienst;
Hardegarijp 1964 staat leeg sinds 1997;
Bovenkarspel 1965 normaal in dienst;
Hoogkarspel 1965 normaal in dienst.
Literatuur:
- Dr. Ir. W. B. Kloos; Het Nieuwe Stationsgebouw
Vierlingsbeek; in: Spoor- en Tramwegen, 29e jrg.
(1956), nr. 15, pp. 229-232.
- Dr. Ir. W. B. Kloos; Het Moderne Kleine Station;
in: Bouw, 15e jrg (1960)., nr. 24, pp. 698-701.
- V. M. Lansink; Spoorwegstations in Nederland
1955-1980 - Variatie in Standaardisatie; ongepubli
ceerde doctoraalscriptie Kunstgeschiedenis;
Universiteit Utrecht, april 1998.
juni 2003
