rvi> o fv tv tr(XUtiol
juni 2003
Actief
19
ZEELAND
Herstel Pasveersloot in Dreischor
Dreischor In de jaren vijftig van de 20ste eeuw
ontwikkelde dr. IrA. Pasveer een oxidatiesloot
bij TNO in Delft. Hiermee konden kleine plat
telandsgemeenten hun rioolwater goedkoop
zuiveren. Het systeem bestaat uit een ovale
ringsloot waarin het afvalwater wordt gepompt.
In de sloot is een rotor gebouwd, die door een
ronddraaiende beweging zuurstof in het water
brengt en tegelijk voor de voortstuwing zorgt.
De zuurstof activeert bacteriën die het afval
afbreken. De verblijftijd van het water in het
circuit bedraagt 2-3 dagen. Daarna wordt de
rotor stil gezet en er ontstaat een sliblaag op de
bodem. Een pomp haalt het slib uit de sloot en
brengt het op een droogbed, waarna het kan
worden afgevoerd. Het gezuiverde water wordt
vervolgens op een aangrenzende watergang
geloosd.
In Nederland zijn talloze Pasveersloten in
bedrijf geweest; die in Dreischor was de laatste
die in 2002 gesloten werd. Om nog iets van dit
industrieel erfgoed te bewaren is een stichting
opgericht. De stichting Beschermd Erfgoed
Schouwen-Duiveland is van plan de
Pasveersloot op de Gemeentelijke
Monumentenlijst te laten plaatsen. Heemschut
zal dit initiatief ondersteunen. Door natuurlijke
oevers aan te leggen langs de naburige water
gang en de beplanting van het terrein te
herstellen is een aantrekkelijk gebiedje
ontstaan, vlak bij de museumboerderij
'Goemanszorg'.
De herstelde pasveersloot is op 12 april jl.
geopend door de commissaris van de Koningin
in Zeeland drs. W. T. van Gelder.
Willem Heijbroek, voorzitter Provinciale
Commissie Zeeland.
ZUID-HOLLAND
Boerderij Hoogmade naar Openluchtmuseum
Hoogmade De monumentale boerderij van
staatssecretaris Van Leeuwen in Hoogmade
verhuist naar het Nederlands Openlucht
museum in Arnhem. De herbouw in Arnhem is
al begonnen. De boerderij uit de 17de eeuw,
woonhuis en stal onder een langgerekt rieten
wolfsdak, met een opkamer in het uitgebouwde
woongedeelte, een voormalig rijksmonument,
moest wijken voor de aanleg van de HSL.
Herbouw in Arnhem was de 'tweede keus' van
Heemschut.
Met een subsidie van de toenmalige minister
Netelenbosch van 3 miljoen euro voor het
verplaatsen, weer opbouwen en het exploiteren,
is de boerderij in Hoogmade in stukken
gezaagd en verplaatst naar de Veluwe. Daar is
tussen de voor de boerderij vreemde dennen
bomen een nieuwe fundering gemaakt en
worden de delen van de boerderij als puzzel
Muurdelen van Van Leeuwen's boerderij in
Hoogmade, tijdelijk gespalkt met een stalen
frame. Foto Ncd. Openluchtmuseum.
weer in elkaar gezet. Op de foto is duidelijk te
zien dat grote delen voor vervoer en opbouw
tijdelijk zijn gespalkt met een stalen frame.
Zo'n soort boerderij stond al jaren op het
verlanglijstje van het museum, maar er was
moeilijk aan te komen, omdat het museum
alleen panden wil die ergens weg moeten.
Volgens Caroline Berkhof, medewerker PR en
communicatie van het openluchtmuseum,
wordt de boerderij niet teruggebracht in de
periode van zijn agrarische bestaan, omdat
daarvan al voorbeelden in het museum zijn.
Het gaat het museum niet alleen om de histori
sche boerderij, maar ook om wat er later mee is
gebeurd. De boerderij is authentiek in de zin
dat hij veel verschillende ontwikkelingen laat
zien. Er is na de bouw in 1640 in de loop der
tijd al van alles veranderd en bijgebouwd, zoals
een zomerhuis uit de 19de eeuw. Het museum
verwacht dat de boerderij volgend seizoen klaar
zal zijn. Met deze verplaatsing gaat de tweede
keus van Heemschut in vervulling. In eerste
instantie heeft Heemschut zich verzet tegen het
opheffen van de status van rijksmonument en
als alternatief verplaatsing.
Leiden, veel discussie over Aalmarktgebied
Leiden Deze maand juni valt de beslissing over
de invulling van het Aalmarktgebied in Leiden.
Na verzet tegen een grootschalige ingreep,
waarbij historische panden plaats zouden
moeten maken voor een nieuw groot winkel
centrum, heeft het gemeentebestuur in april
2002 ingestemd met het instellen van een
Projectgroep Nieuw Aalmarkt Plan, waarin ook
Heemschut participeert. In het februarinum
mer van Heemschut zijn die afgewogen
plannen van die projectgroep, onder super visie
van architect Wytze Patijn uitgebreid belicht.
Toch heeft het gemeentebestuur van Leiden
die plannen niet geheel omarmd. Zo houdt
wethouder Ron Hillebrand vast aan een groot
extra winkeloppervlakte als 'publiekstrekker'
voor dat gebied. Een grandcafé in de neoclassi
cistische Aalmarktschool wordt daarvoor niet
voldoende geacht. Met de oplossing van Patijn,
waarbij het beeld van die school overeind blijft
door die gewenste trekker in de kelder en op de
begane grond te situeren, ten koste van het
grandcafé, is Heemschut niet tevreden. Een
theatercafé-restaurant trekt ook bezoekers in
de avonduren.
Met een andere vondst van Patijn, de verbre
ding van de donkere Mandemakerssteeg met
halverwege een mogelijke ingang van V&D,
waardoor de toegankelijkheid naar het
Aalmarktgebied wordt vergroot, is Heemschut
zeer gelukkig. Met name de verbreding entree
aan de kant van de Breestraat waarbij de gevel-
wand intact blijft.
Ook het idee om de al eerder voorgestelde brug
tussen de Aalmarktschool en de passage naar de
Haarlemmerstraat, te verbreden met een
ruimte voor een terras, wordt ondersteund. In
Dordrecht en Schoonhoven zijn daar ook
stedenbouwkundig goede voorbeelden van te
vinden.
In een extra brief aan de gemeente is er door
Heemschut nog eens opgewezen dat aantasting
van geregistreerde rijksmonumenten, bijvoor
beeld voor het creëren van een doorgang zoals
getekend in een van de varianten, door
Heemschut zal worden bestreden.
Ewout van der Dussen, PR-medewerker
Heemschut Ztiid Holland
Gerestaureerde Pasveersloot in Dreischor.
Foto Willem Heijbroek.