14
Heemschut
juni 2003
oudere datum en hoogst uniek. Die gevel bevat
drie hoge kruisvensters met zandstenen omlijs
tingen, waaraan zich onderluiken bevinden.
Deze zandstenen kozijnen met idem venster
banken zijn afkomstig van het voormalige St.
Antoniusklooster te Albergen. Vermoedelijk
zijn het de enige zandstenen kozijnen die nog
in Twente te vinden, als je de kerken buiten
beschouwing laat. In de eerdergenoemde zuid
gevel bevindt zich ook een zandstenen onder
plint.
De kapspanten zijn deels van eikenhout. Het
eiken gebint van de huidige boerderij is in rede
lijke staat. Een jaartalsteen siert de voor- en
achtergevel.
Inwendig is de oude woonkeuken grotendeels
intact. Alle wanden zijn tot aan het plafond
betegeld met blauwe potjes, die aangebracht
zullen zijn bij de gedeeltelijke herbouw in 1825.
Nog aanwezig zijn de oude schouw met boezem
en een oude (brood)kast, een zogenaamde
spinde. De bedsteden werden in het tweede
kwart van de vorige eeuw verwijderd.
Onder de vloer van het pand zouden nog
enkele bouwffagmenten van Bendieimer zand
steen verborgen liggen.
Vondsten
De beschrijving van het gebouw zou onvolledig
zijn als geen melding werd gemaakt van de zeer
vele vondsten die de huidige bewoners op en
rondom het erf hebben gedaan. De huidige
bewoner toont enkele vuurstenen pijlpunten
(Mesolithicum), mesjes, krabbers en afslag-
scherven, en drie grote fragmenten van vuur
stenen handbijlen (ca 2500 voor Chr.). Hij
heeft ook honderden potscherven gevonden
van kogelpotten, van Siegburg aardewerk en
Havenrestant midden in het weiland.
<t.
later bakwerkuit Vreden en Stadtlohn. Alles
wijst er op dat deze plek al enkele duizenden
jaren bewoond is. Niet zo verwonderlijk, want
dicht achter het huidige erf lag het herengoed
Zeldam en even verderop een tweede herberg,
het Rappard, óók te bereiken over Podee en
Regge. Vreemd dat op deze locatie, zo rijk aan
historie, nog nooit een gestructureerd
bouwhistorisch en archeologisch onderzoek
heeft plaatsgevonden, mede gezien de dreiging
tot afbraak van het complex.
Oude haven
Even ten noordwesten van Holtman kun je de
resten zien van de voormalige haven. Nu is daar
een grote, onregelmatig gevormde poel, die
dienst doet als drinkplaats voor vee. Deze poel
is door een verwaarloosde sloot, het voormalige
De Zuidgevel met drie kruisvensters,
zandstenen omlijstingen en onderluiken.
kanaaltje, nog verbonden met de Potlee.
Iets ten westen van de oude haven lag de zoge
naamde Tiggelbrug, wat er op kan wijzen dat ter
plaatse ook een steenbakkersoven aanwezig
Wij hebben hier, resumerend, te maken met
een Cultureel Historisch Functionele Eenheid.
Een klassieke oude Twentse boerderij met
uitzonderlijke aspecten en een lange historie,
een havenrestant met kanaaltje op een plek die
rijk is aan vele bodemvondsten, waarvan de
vroegste dateren van minstens 2500 voor
Christus.
Toen destijds de MlP-lijst werd opgesteld,
hebben de beoordelaars kennelijk het interieur
niet gezien en ze waren onbekend met de histo
rie, getuige de summiere vermelding.
Het pand wordt bedreigd, afbraak is niet denk
beeldig.
In 1999-2000 werd het gemeentebestuur
gevraagd om de locatie te beschermen. Helaas
ging dat niet door, omdat het gemeentelijke
monumentenbeleid niet functioneerde. Daarop
heeft de Stichting Werkgroep Sint
Antoniusklooster Albergen rijksbescherming
aangevraagd, mede omdat de genoemde zand
stenen kruisramen uit het klooster te Albergen
uniek zijn. Deze aanvraag is nu pas in proce
dure en zal binnenkort haar beslag krijgen.
De Provinciale Commissie Overijssel van de
Bond Heemschut heeft die aanvraag inmiddels
krachtig ondersteund.
Dr. H. Reynders is lid van de Provinciale Commissie
van HeefJischut Overijssel.
