februari 2003
Vereniging
23
De Maaspoort, een rijksmonument, leidt naar
de Maas. Foto Bart Tonies.
hoe er binnen het nieuwe gemeentelijk verband
met 'Stadje' wordt omgegaan en of dit plan de
nodige prioriteit krijgt.
Het ontwerpbestemmingsplan Stadje voorziet
in een nieuw multifunctioneel centrum
(Ravengaarde), waarin enkele scholen en de
plaatselijke bibliotheek worden ondergebracht.
Door die concentratie komen vijf locaties vrij
voor 'inbreidingen'. De projectontwikkelaar,
die Ravengaarde realiseert, mag volgens het
plan op die vijf locaties in totaal zestig wonin
gen bouwen. Een deal, die is gemaakt om
'Stadje' te kunnen financieren.
De Bond Heemschut onderschrijft weliswaar
het uitgangspunt van het bestemmingsplan
- behoud c.q. versterking van de stedenbouw
kundige historische waarden - maar is het met
een belangrijk deel van de uitwerking niet
eens. Bebouwing van twee van de vijf locaties
-Molensingel en Bleek/ Bovenste Hoornwerk-
wordt door de provinciale commissie van
Heemschut 'onaanvaardbaar' genoemd. Dat
geldt in het bijzonder het Bovenste Hoornwerk
- een plek van landelijke betekenis binnen de
vestingstad - dat vanaf de aanleg in de zeven
tiende eeuw onbebouwd is geweest.
De mening van Heemschut wordt grotendeels
gedeeld door de Provinciale Planologische
Commissie (PPC), die vindt dat bij de geplande
woningbouwlocatie aan de Molensingel en de
bebouwing op het Bovenste Hoornwerk onvol
doende rekening is gehouden met mogelijk
behoud en herstel van de cultuurhistorische
waarden van het beschermd stadsgezicht. Voor
de voorgestelde herinrichting van het Bovenste
Hoornwerk, het naastliggend ravelijn Oranje
en de reconstructie van de stadsgracht zouden
de bestaande stadscamping en een groot
parkeerterrein moeten worden opgeheven.
Woningbouw op het Hoornwerk tast volgens
de PPC de vrije ligging van het stadsgezicht ten
opzichte van het omliggend stedelijk gebied
ernstig aan. Ook de plaatselijke werkgroep
'Stadje', die enkele jaren geleden het rapport
'Ravenstein 'n heerlijkheid' uitbracht, verzet
zich tegen woningbouw op de Hoornwerken
en tegen doortrekking van de bebouwing langs
de Maasdijk met zogenaamde dijkwoningen.
Daardoor zou een soort boulevard ontstaan,
die niet past in een vestingstadje.
Op de Molensingel vindt de PC de geplande
bebouwing te massaal en te afschermend. De
historische structuur zou hier moeten worden
hersteld door de zichtlijnen van het Ravelijn
naar het stadje, de molen en de stadsgracht
open te laten.
Heemschut plaatst ook nog enkele kantteke
ningen bij de door de PPC wél positief ontvan
gen plannen voor de invulling van Kasteelse-
plaats en Doolhof. In het eerste geval geeft
ing. L. de Visser - technisch adviseur van
Heemschut - het gemeentebestuur ernstig in
overweging om tenminste het 8 bij 18 meter
metende oudste deel van de school te handha
ven en dat op enigerlei wijze te integreren in de
geplande nieuwbouw. Dit temeer, omdat er een
duidelijke verwantschap bestaat met het naast
gelegen klooster (een gemeentelijk monu
ment). Ook vraagt Heemschut of er nog een
soort poort op de Kasteelseplaats kan komen
om de beslotenheid van de voorburcht te bena
drukken. De PPC daarentegen noemt de histo-
risch-karakteristieke waarde van het schoolge
bouw gering en acht het pand onvoldoende
geschikt voor hergebruik als woningbouw. De
historische stedenbouwkundige structuur
wordt gewaarborgd door nieuwbouw van
gelijke bouwvolumen op gelijke plattegrond,
vindt de PPC.
Heemschut pleit voorts voor instandhouding
van de school op de locatie Doolhof. Het
gebouw - ontworpen door de zeer bekende
plaatselijke architect Piet Elemans - heeft een
sterk beeldbepalende en architectuurhistori
sche waarde. De PPC gaat echter met het
gemeentelijk plan mee om zes eengezinswonin
gen en tien appartementen te realiseren op
deze plaats en vindt hergebruik van het school
gebouw niet geschikt voor een andere bestem
ming.
De Brabantse commissie van de Bond
Heemschut heeft de gemeente ook nog in over
weging gegeven om de Strang, een inmiddels
verzande en grotendeels verdwenen 'neven
rivier' van de Maas, vanwege haar belangrijke
cultuurhistorische betekenis en met het oog
op een eventueel mogelijke reconstructie in de
toekomst in het bestemmingsplan op te nemen.
Jan Kennen, PR-medewerker Heemschut Noord-
Brabant.
NOORD-HOLLAND
Voorbescherming groenstructuur
Hilversum De vereniging Vrienden van het
Gooi en de Vereniging Leefmilieu Gooi- en
Vechtstreek hebben bij de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg de monumentenstatus
aangevraagd voor de Hilversumse Peerlkamp-
laan (zie Heemschut oktober 2001 pagina 37-
3 8). Aanleiding is het voornemen van de
gemeente om een deel van de oude boslaan
te asfalteren en een nieuwe slijtlaag aan te
brengen op het zogenaamde Speldenkussen,
een voormalig uitzichtpunt. Met de aanvraag is
het gebied nu voorbeschermd. De zo verkregen
'adempauze' is sowieso van belang om middels
overleg tussen buurt, belangengroeperingen en
gemeente de gedachten over het gebied op één
lijn te krijgen. De aanvraag is om twee redenen
bijzonder: de Peerlkamplaan komt ook al in een
toekomstig Beschermd Gezicht te vallen, dat is
geselecteerd in het kader van het Monumenten
Selectie Project. Het is bovendien één van de
eerste aanvragen tot plaatsing(monumentaan-
vraag)bij de Rijksdienst waar het gaat om louter
een groenstructuur. Als eerste 'zuiver' groe-
nobject zonder bebouwing zijn in 2002 de
modeltuinen van Mien Ruys in Dedemsvaart
door de RDMZ in behandeling genomen.
Karei LoejJ Heemschut Noord-Holland.
ZUID-HOLLAND
Muziekschool bedreigd
's- Gr av enz an de Enige tijd geleden is
Heemschut benaderd in verband met de moge
lijke sloop van de oude muziekschool in
's-Gravenzande. De technische adviseurs zijn
ter plaatste geweest om poolshoogte te nemen.
De school is een eenvoudig uitgevoerd en
spaarzaam gedetailleerd gebouw van rond de
voorlaatste eeuwwisseling. Hij staat op een
vrijwel driehoekig plein en vormt daar - in
ieder geval vanaf de voorzijde bezien - het
stedenbouwkundig zwaartepunt. Op grond van
deze eigenschappen oordeelde Heemschut in
zijn adviserend schrijven aan de plaatselijke
historische vereniging dat een verzoek tot
plaatsing op de gemeentelijke monumenten
lijst, indien aanwezig, kans van slagen zou
kunnen hebben. Op plaatselijk niveau kunnen
dan ook overwegingen als de herinnerings-
waarde en het werkzaam zijn van al dan niet
lokaal bekende muziekdocenten een rol spelen.
Voor landelijke erkenning, voordracht en
plaatsing op de rijkslijst, komt dit gebouw toch
het nodige tekort.
Leo van der MeuleHeemschut Zuid-Holland.
;l\.
'{T NVM i
V&daar W I
Ff CHEIZOO JHB
I
CHEIZOO
i i&zh-
St:" r'{
