'O
12
Heemschut
februari 2003
Breestraat in 1984, met links de Stadsgehoorzaal
Foto A.A. Dullé.
meest opmerkelijke onderdeel van het nieuwe
Aalmarktplan. Rondom dit besloten binnen
plein liggen de Stadsgehoorzaal en de Waalse
Kerk, twee belangrijke cultuurdragers. De
culturele functie van het plein wordt versterkt
door het onderbrengen van nieuwe culturele
functies. Het plein krijgt een open verbinding
met de Mandenmakerssteeg die uitkomt op een
zij-ingang van de Waag. Ook de Waag kan
hierdoor bij het cultuurplein worden betrok
ken. Tegen de oostkant van de Stadsgehoorzaal
is een nieuwe foyer ontworpen waardoor de
Stadsgehoorzaal met het plein wordt verbon
den. Vanuit deze foyer ontstaat een prachtig
uitzicht op het plein.
Het verrassende voorstel voor het plein geeft
het Aalmarktgebied een cultureel hart. De
projectgroep heeft vooral dit planvoorstel
enthousiast ontvangen. Patijn laat zien dat het
goed mogelijk is culturele en winkelfuncties te
combineren in het hart van de stad, op een
wijze die beide functies kan versterken. Een
afgesloten binnenterrein wordt aan de stad
teruggegeven en de historische gebouwen rond
het plein geven er een bijzonder aantrekkelijk
karakter aan.
Aalmarktschooi
Ook de Aalmarktschooi vormt in het nieuwe
Aalmarktplan een belangrijk onderdeel van
het cultuurplein. In de Aalmarktschooi komt
namelijk de toegang naar het plein vanaf de
Aalmarkt. Ze sluit aan op een grandcafé op de
begane grond van het gebouw. Op de eerste
verdieping is een nieuwe kleine zaal voor de
Stadsgehoorzaal ontworpen. En op het dak
zijn kantoorruimten voor de Stadsgehoorzaal
gedacht. Elet oude schoolgebouw moet hier
voor zeer ingrijpend worden verbouwd. Wel
wil Patijn het bijzondere karakter van de school
behouden. Daarvoor zijn verschillende ideeën
gepresenteerd. Patijn heeft laten zien dat de
opbouw van de school van architect Schaap in
het nieuwe gebouw geïntegreerd kan worden.
Als referentiebeeld voor de toekomstige sfeer
en uitstraling van het gebouw verwijst Patijn
onder andere naar het verbouwde stadhuis in
Utrecht. Ook dit gebouw is zeer ingrijpend
verbouwd, maar historische bouwfragmen ten
zijn daarbij gespaard en in de nieuwbouw geïn
tegreerd. Door een dergelijke aanpak kan ook
het karakter van de Aalmarktschooi, als een
herinnering aan het verleden, bewaard blijven
terwijl nieuwe functies in het gebouw een plaats
kunnen vinden.
Aalmarkt en Mandemakerssteeg
Het deel van de Aalmarkt tussen de Aalmarkt-
school en de Mandenmakerssteeg wordt een
schakel in de winkelroute die loopt van de
winkelpassage, over de Aalmarkt door de
Mandenmakerssteeg naar de Breestraat. De
panden die daar staan, krijgen op de begane
grond winkels met woningen erboven. De
winkelfuncties worden in de bestaande panden
geïntegreerd. De hele Aalmarkt wordt een
verkeersvrij voetgangersgebied dat kan worden
gebruikt voor de bevoorrading van de winkels.
Vooral de opname in de nieuwe winkelroute is
voor de Aalmarkt van belang. Hierdoor
ontstaat een aantrekkelijk winkelgebied, verge
lijkbaar met de winkelgebieden die in de afge
lopen jaren langs de Nieuwe Rijn zijn ontstaan.
De laatste schakel in de nieuwe winkelroute
tussen de Haarlemmerstraat en de Breestraat is
de Mandenmakerssteeg. Patijn stelt voor de
steeg aantrekkelijker te maken door de gevel-
wand die aansluit op de Waag iets naar het
zuiden te verleggen. De steeg wordt hierdoor
breder en het Waaggebouw beter herkenbaar.
Ook wordt voorgesteld de ingang van de steeg
vanaf de Breestraat beter herkenbaar te maken
door nieuwbouw met een afgeronde hoek,
maar dat vindt de projectgroep niet zo
geslaagd.
De projectgroep heeft verkeerskundige Keppler
aangetrokken die een totaal nieuw verkeers-
structuurplan voor heel Leiden en omgeving
heeft gemaakt. Ook dit plan biedt verrassende
nieuwe voorstellen. Zo worden Boommarkt,
Aalmarkt en Stille Rijn autovrij.
Ten slotte
De projectgroep Nieuw Aalmarkt Plan heeft op
een constructieve wijze gewerkt aan een nieuw
plan. Voortreffelijk geleid door oud-wethouder
Cees Waalen intensief ondersteund door Patijn
en verkeersdeskundige Keppler, heeft dit gere
sulteerd in een totaal nieuw plan voor het
Aalmarktgebied en een nieuw verkeersstruc-
tuurplan voor Leiden. Beide plannen bevatten
verrassende en boeiende ideeën voor de
ontwikkeling van het Aalmarktgebied en de
ontsluiting van de stad voor voetgangers, fiet
sers, openbaar vervoer en autoverkeer.
In een besluitvormende vergadering van de
projectgroep op 23 september 2002 zijn deze
plannen door alle leden van de projectgroep
aanvaard. Nog vóór de datum die was gepland
voor de afronding van het nieuwe Aalmarkt
plan. Een resultaat dat niemand voor mogelijk
had gehouden. De hele projectgroep is enthou
siast over de nieuwe voorstellen. Het nieuwe
Aalmarktplan moet nu verder worden uitge
werkt en nog openstaande onderdelen moeten
verder worden uitgezocht. Daarvoor zijn
aandachtspunten opgesteld en verschillende
voorstellen gedaan.
Na een voorzichtige start van de projectgroep
kunnen we terugkijken op een turbulent plan
proces, waarin ieders inzichten en creativiteit
alle ruimte hebben kregen. Dit heeft uiteinde
lijk geresulteerd in een opvallend en verrassend
nieuw Aalmarktplan dat hoge verwachtingen
bevat voor de toekomstige uitwerking.
De projectgroep gaat het nieuwe Aalmarktplan
nu aanbieden aan B en W en de gemeenteraad.
Ook zal het plan worden gepresenteerd aan de
bevolking van Leiden. Daarvoor zullen
verschillende bijeenkomsten worden georgani
seerd. Dan zal duidelijk worden of dit plan met
evenveel enthousiasme door de bewoners van
de stad zal worden ontvangen.
Ir. R. Onel is lid van de projectgroep Nieuw
Aalmarktplan.
Een uitgebreide versie van dit artikel:
www.aalmarkt.nl/proj ectgroep/does/
presentatie_rob_onel.doc.
1 Sill
anoi-
