Heemschut
47
Een verrassende kentering betrof ook het geesteskind van Heemschut, de
welstandszorg. Op instigatie van Heemschut werden eertijds de
welstandscommissies opgericht, de vroegere schoonheidscommissies.
Het rapport 'Welstand op een nieuwe leest' en het voorstel voor herzie
ning van de Woningwet inzake de welstand werden in 2001 parlementair
behandeld. De welstandspraktijk zal met deze wetswijziging beleidsma
tig, openbaar, transparant en gebiedsgericht worden. Heemschut acht
deze beleidswijziging een onmisbaar instrument ter bevordering van de
ruimtelijke kwaliteit. De ruimtelijke dynamiek, zowel in stedelijk als in
landelijk gebied, zet de bestaande ruimtelijke kwaliteit onder grote druk.
Een gemoderniseerd, gebiedsgericht, preventief welstandstoezicht geba
seerd op een gemeentelijke welstandsnota en welstandscriteria, is de
sluitsteen van het nationale beleidsvoornemen voor een effectieve plano
logische monumentenzorg in Nederland. Dit werd planologisch-juri-
disch vertaald in het Planologisch Kernbeslissingonderdeel van de in
2001 verschenen Vijfde Nota over de Ruimtelijke Ordening. De Bond
Heemschut beoordeelde en becommentarieerde dit nationale
programma van uitgangspunten en eisen inzake het te voeren nationale
ruimtelijke beleid. De Bond voerde een pleidooi voor meer en nadrukke
lijker 'Belvedere' beleidsdoorwerking in de nationale ruimtelijke plan
ning en ordening.
Tijdschrift
In 2001 gaf Heemschut weer 6 edities van het tijdschrift uit. Belangrijke
thema's waren: Interieurs, de restauratie van Kasteel Nederhemert, het
Rijksmuseum en Landhuis Duin en Kruidberg en Kleuronderzoek. Het
thema van de prijsvraag in het tijdschrift was dit jaar 'geslaagde voorbeel
den van nieuwbouw in een historische omgeving'. De gedeelde prijs is
gewonnen door Ria Koning en Tineke Vooijs, PR-medewerkers van de
provinciale commissies Gelderland en Groningen. De inzending van Ria
Koning betrof nieuwbouw van Sjoerd Soeters rond de Mariënburgkapel in
Nijmegen. Troosteloze wederopbouwarchitectuur heeft hier plaatsge
maakt voor de nieuwbouw van Soeters, die nu samen met de kapel een
kleurrijk plein vormt. Ria Koning deelt de prijs met haar collega Tineke
Vooijs. Zij vond een nieuw, modern woonhuis in de Lutke Nieuwstraat
een geslaagd voorbeeld van nieuwbouw in de historische Groningse
binnenstad.
Heemschut publieksactiviteiten
In 2001 organiseerde Heemschut 6 publieksactiviteiten, waarbij bij
zondere cultuurmonumenten toegankelijk waren voor het publiek. De
Heemschut Monumentendagen vonden plaats in Harlingen en Thorn.
Tijdens de Heemschut Muzikale Monumenten in Schiedam, Den Haag
en Doorn kon worden genoten van muziek in een passende monumentale
omgeving. Naar aanleiding van de Heemschut Monumentendagen zijn
zeven cultuurhistorische folders verschenen, die uitnodigen de histori
sche schoonheid van Middelburg, Amersfoort, Delden, Den Bosch, Den
Helder (uitverkocht), Thorn en Harlingen te ontdekken. De folders zijn
te bestellen bij het landelijk bureau, tel. nr. (020) 622 52 92, en kosten
€2.30 (Thorn 1.60) inclusief verzendkosten.
90-Jarig jubileum van Heemschut
Op 25 augustus 2001 vierde Heemschut het 90-jarig bestaan. De feeste
lijkheden begonnen in de aula van de Universiteit van Amsterdam, de
oude Lutherse kerk aan het Singel, waar voorzitter E.H. van Tuyll van
Serooskerken, haar leden, maar ook burgemeester J. Cohen van
Amsterdam, wethouder Monumentenzorg B. Irik en talloze afgevaardig
den van zusterorganisaties verwelkomde.
Burgemeester Cohen feliciteerde Bond Heemschut met zijn jubileum.
Hij verhaalde over de ontstaansgeschiedenis van Heemschut en over de
belangrijke rol die Heemschut speelde bij thans vanzelfsprekende zaken
als welstandstoezicht en verordeningen tegen ontsierende reclame. Ook
wees hij op het effect van de populaire boekjes van de Heemschutserie.
Hoofdspreker van de dag was prof. H. Pleij, hoogleraar historische
Nederlandse letterkunde. Hij stak de draak met het Nederlandse volkska
rakter van 'doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg' en 'steek je hoofd
vooral niet boven het maaiveld uit' en wees op de corrigerende invloed,
die Heemschut daarop kan hebben.
Tijdens het middagprogramma brachten de Heemschut-leden in twee
groepen een bezoek aan wereldberoemde, typisch Amsterdamse voor
beelden van planmatige monumentale stedenbouw: de 17e-eeuwse
Amsterdamse binnenstad, Plan Zuid van Berlage en de nieuwe woonwijk
aan het IJ in het voormalig Oostelijk Havengebied.
Na de excursies meerden de vier rondvaartboten af bij het Noord-
Zuidhollands Koffiehuis, waar tot ieders verrassing een oude zandaak uit
1892 aanmeerde met de Four Stream Jazzband, die speciaal voor dit jubi
leum waren gecontracteerd.
Op deze dag is door het bestuur officieel afscheid genomen van algemeen
directeur Bemard Duimel, die na tien jaar inzet voor de Bond is terugge
treden.
Heemschut Persprijs 2000
De Heemschut Persprijs is ingesteld om het maken van journalistieke
producties over de bescherming en/of beleving van cultuurmonumenten
te stimuleren.
De Persprijs 2000 is op 29 november uitgereikt in het Teylers Museum
in Haarlem door Mevrouw F. Ravestein, lid van de Tweede Kamer voor
D'66. De eerste prijs kwam toe aan de redactie van het VPRO radio
programma Argos, voor haar uitzending van 3 november 2000 'Indien
Node Gesloopt: Monumentenzorg in Nederland'. In deze uitzending
belicht Argos op heldere wijze de beslissing van de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg om twee monumentale hoven in Scheveningen, de
Meeuwenhof in Duindorp, te slopen.
De gedeelde tweede prijs ging naar het artikel 'Onder de luchten het
gras' van journalist Casper Janssen (Volkskrant Magazine, 27 mei 2000),
waarin op visueel en inhoudelijk aantrekkelijke wijze de bedreiging van
het Nederlandse werelderfgoed wordt behandeld.
De tweede prijs wordt gedeeld met de redactie van het tijdschrift
'Noorderbreedte', een tijdschrift over cultuurhistorische thema's in de
provincies Groningen, Friesland en Drenthe. In dit tijdschrift worden de
onderwerpen op een aantrekkelijke manier behandeld en de artikelen
gekenmerkt door inhoudelijke degelijkheid en een verzorgde opmaak.
Internet
De website van Heemschut is een belangrijke toegangspoort voor monu
mentaal Nederland op internet. Het volledige jaarverslag 2001 en het
laatste nieuws over Heemschut kunt u vinden op www.heemschut.nl.
Lid worden van Heemschut?
Meldt u aan bij ons landelijk bureau:
Heemschut
Korenmetershuis
Nieuwezijds Kolk 28
1012 PV Amsterdam
Telefoon: (020) 622 52 92
Telefax: (020) 62405 71
E-mail: info@heemschut.nl
Internet: www.heemschut.nl
april 2002
