Vereniging tot bescherming
van cultuurmonumenten in Nederland
Heemschut
Jaarverslag 2001
46
Heemschut
Voorwoord
Het jubileumjaar 2001 was voor Heemschut een zeer dynamisch jaar. De
90-jarige kan terugkijken op een geslaagd jubileumfeest, succesvolle
beschermingsacties en goed bezochte publieksactiviteiten.
Het jubileumfeest werd gevierd tijdens de landelijke Heemschutdag op
2 5 augustus in Amsterdam, de stad waar Heemschut in 1911 is opgericht.
Hoogtepunten op deze zonovergoten dag waren de lezingen van burge-
meester J. Cohen van Amsterdam en prof. H. Pleij, de boottochten door
monumentaal Amsterdam en natuurlijk de feestelijke afsluiting in het
Noord-Zuidhollands Koffiehuis.
Vorig jaar werd andermaal duidelijk dat Heemschut een belangrijke taak
heeft en zal blijven houden op het gebied van de bescherming van
cultuurmonumenten in de landschappelijke context. Het is voor
Heemschut onaanvaardbaar dat uitvoering van de Vijfde nota
Ruimtelijke Ordening ten koste gaat van vijftig procent van de
Belverdere-gebieden in Nederland. Heemschut zal de ontwikkelingen op
dit terrein op de voet volgen en waar nodig in actie komen.
De belangrijke beschermingstaak van Heemschut wordt mede onder
steund door de Rijksdienst voor de Monumentenzorg. In 2001 ontving
Heemschut projectsubsidies voor de publieksactiviteiten, de uitbreiding
van de website (met onder andere een meldpunt voor 'gevallen') en voor
het project kwaliteitsimpuls advisering (ter versterking van de advies
functies van de provinciale commissies).
De publieksactiviteiten hebben het afgelopen jaar hun bestaansrecht bij
Heemschut bewezen. De Monumentendagen zijn een begrip en worden
door ware liefhebbers bezocht. In 2001 hebben de Muzikale
Monumenten zowel een betere naamsbekendheid gekregen als meer
bezoekers getrokken.
De doelstelling van Heemschut:
De vereniging stelt zich ten doel de bescherming van de schoonheid en
het historisch-ruimtelijk karakter van Nederland in het algemeen en van
cultuurmonumenten in het bijzonder, alsmede het organiseren van
publieksactiviteiten om voor dit doel een breder draagvlak te creëren.
Beschermingswerk en beleidsontwikkelingen
Het jaar 2001 was een goed jaar voor de Bond Heemschut als pleit- en
behartigingsorganisatie van monumentenzorg. Cultuurhistorie en plano
logie stonden zeer in de belangstelling van de overheid en de media. De
sinds vele jaren door Heemschut bepleitte noodzaak van cultuurhistori
sche planologie en planologische monumentenzorg werd door de over
heid in 1999 erkend in de nota Belvedere. Deze nota houdt in dat de
objectgerichte cultuurhistorische benadering wordt verruimd tot een
gebiedsgerichte aanpak. Historisch-ruimtelijk waardevolle objecten,
structuren en patronen moeten na inventarisatie en kartering coördina
ten worden voor beleid inzake ruimtelijke ordening en ruimtelijke inrich
ting.
De in 2000 verschenen Derde Architectuurnota, een plan van actie van
vier ministeries om Nederland cultureel-ruimtelijk ook in ontwerpende
zin ordelijk op de kaart te houden, kan hier niet los van worden gezien.
Deze rijksnota is de schakel tussen het cultuurbeleid en het ruimtelijk
beleid. Heemschut is verheugd over de belangrijke plaats van de cultuur
historie in deze nota. Het cultuurhistorisch erfgoed lijkt eindelijk op
rijksniveau een vaste positie in het ruimtelijk en architectuurbeleid te
hebben verkregen. De Belvederenota en de Architectuurnota moeten een
aanzet zijn tot een groter cultuurhistorisch bewustzijn in de maatschap
pij, zowel de publieke als de private sector. Heemschut zal zich de
komende jaren inspannen de beleidsvoornemens van deze nota's bekend
te maken op nationaal, provinciaal en lokaal niveau.
Het Landelijk Bureau stond het afgelopen jaar in het teken van perso
neelswisselingen. Bureau-secretaris drs. O. Helleman en coördinator PR
voorlichting drs. R. C.E. Teszelszky hebben Heemschut verlaten. Van
algemeen directeur B.J.M. Duimel was al bekend dat hij vanwege ziekte
niet meer terug zou keren. Na een uitgebreide sollicitatieprocedure heeft
het algemeen bestuur per 1 juni 2001 H.J. Derksen benoemd tot alge
meen directeur. Deze voormalig actievoerder voor cultureel erfgoed was
in de periode 1994 - 2000 wethouder van onder andere cultuur en monu
menten in de gemeente Driebergen-Rijsenburg.
In het afgelopen jaar hebben wederom veel enthousiaste vrijwilligers zich
ingezet voor Heemschut. Deze mensen zijn de pijlers van de vereniging
en ik hoop van harte dat zij ons ook in 2002 zullen blijven ondersteunen
ir. E.H. van Tuyll van Serooskerken, voorzitter
E.H. van Tuyll van Serooskerken
april 2002
