april 2002
Heemschut
43
De stadhouderlijke tijd herleeft
De Landgoederenzone behoort tot de grotere
aaneengesloten groengebieden in de Haagse
regio en wordt door de eigen bewoners als
bezoekers, veelal fïetsrecreanten, hogelijk
gewaardeerd.
De druk op een dergelijk gebied is echter stevig
en ook hier werd aan de randen getornd en
signaleerde men op het stadhuis dat een gelei
delijke teloorgang zou inzetten als niet voor
een duidelijke aanpak tot behoud en zelfs
versteviging van het groene en statige buiten
plaatskarakter werd besloten. Ook in een zaak
als deze is de aanval veelal de beste verdediging.
Zo werd in deze periode het Rijswijkse Bos
gekocht van Staatsbosbeheer en het gebied
De Voorden van de gemeente Den Haag.
Miljoenenoperaties, maar wel een bewijs dat de
gemeente ook bereid was in de buidel te tasten
voor de landgoederen. Bovendien hebben de
inwoners meerdere malen te kennen gegeven
het openbare groen in de gemeente zeer waar
devol te vinden.
Als meer in het oog lopend onderdeel van de
plannen zou het zwembad verplaatst moeten
worden. Helaas was dit pas voor de helft afge
schreven en sloop zou een flinke kapitaalver
nietiging betekenen. Rijswijk kan niet zonder
een dergelijke voorziening en zo komen de
kosten voor een nieuw zwembad elders er nog
bij.
Oorspronkelijk lag het in de bedoeling op het
vrijgekomen zwembadterrein 35 vrijstaande
villa's op eigen grond te bouwen, niet toegan
kelijk voor het publiek derhalve. Maar toen
SHELL te kennen gaf een paar sportvelden
direct naast deze locatie te willen verkopen
begonnen er heel andere mogelijkheden in
zicht te komen.
De gemeente: het hoe en waarom
Die mogelijkheden hielden met name in het
bouwen van niet 35 maar 57 woningen, en dat
in een wooncomplex dat aan Huijs Ter Nieuw-
burgh doet denken, zij het veel groter en hoger.
Tevens ontstond in de commissie R.O. van
Rijswijk het idee om het geheel 90 graden te
draaien waardoor het evenwijdig met de Van
Vredenburchweg zal komen te liggen. Het
complex ligt dan in zijn geheel op het landgoed
Te Werve, op een locatie die misschien weiland
was, misschien bos en nu een sportveld is maar
in ieder geval nooit bebouwd is geweest.
We spreken met wethouder Ruimtelijke
Ordening R.J. Verm,eer over de aanloop naar
de huidige plannen in het park Te Werve. De
wethouder benadrukt dat een aantal beslissin
gen nog onder zijn voorganger zijn genomen,
hij zit hier met een 'erfenis' en probeert daar
bestuurlijk en inhoudelijk zo gewetensvol
mogelijk mee om te springen. Als eerste
bestuursdaad gaf hij opdracht tot het ontwik
kelen van een integrale visie op de landgoede-
Duiventorentje landgoed.
renzone. Dit document Toekomstvisie Land
goederenzone Rijswijk werd eind februari gepre
senteerd en zal ook door Heemschut bestu
deerd worden.
Zelf is de wethouder voorstander van het
huidige plan. Het brengt gewoon meer op en
dat geld is zoals vermeld hard nodig voor de
volgende meer 'groene' stappen in de landgoe
derenzone. Maar de doorslag geeft voor hem
toch het scheppen van een ecologische verbin
ding tussen het Rijswijkse bos en Te Werve.
Dit is met name mogelijk door dat draaien van
het gebouw. Als derde reden noemt hij nog dat
vrijwel het volledige binnenterrein van De
Nieuwe Burght, zoals het wooncomplex zal gaan
heten, openbaar toegankelijk is. Ook zullen in
de koopcontracten dwingende bepalingen
worden opgenomen om allerlei vrije uit- en
aanwassen van het gebouw te voorkomen.
Geen tuincentrumdecoraties op balustrades
of dakranden!De Nieuwe Burcht moet zeker
allure hebben en houden.
Historische Verenigingzoek andere plek
Als meest toegeruste spreekbuis van het
burgerlijk onbehagen rond dit bouwplan geldt
de Historische Vereniging van Rijswijk (HVR),
in de procedure vertegenwoordigd door zijn
secretaris mevrouw J.H. Gerritsen. De reacties
komen er in het kort op neer dat het bouwplan
veel te massaal is en een onaanvaardbare
aantasting betekent van het groene karakter van
de landgoederenzone. Meer dan een bezwaar-
hebbende wijst op het conflict tussen eerdere
'groene' beleidsvoornemens van de gemeente
zelf, zoals de aanbevelingen uit de Toekomstvisie
enerzijds en dit grote gebouw anderzijds.
Tevens is de HVR van mening dat indien men
wil aansluiten bij het historische huis Ter
Nieuwburgh het toch veel passender zou zijn
dit op de oorspronkelijke locatie te doen. Dit
idee lijkt de wind in de rug te krijgen door het
recent geuite voornemen van gemeentewege
om misschien het hele stadhuis te verplaatsen
en dat ligt dichter tegen de plaats van het oude
Ter Nieuwburgh aan dan de zwembadlocatie.
Voor de gemeente levert dit echter het
probleem op dat de herdenkingsnaald moet
verdwijnen en die heeft inmiddels ook histori
sche waarde.
Het tijdens het vraaggesprek met de wethouder
door ons naar voren gebrachte bezwaar dat
door de grootte en ligging van De Nieuwe
Burght het eigenlijke landhuis Te Werve tot
bijzaak gedegradeerd zal worden wordt door
hem niet gedeeld. Eerder al heeft de gemeente
in haar commentaar op deze zienswijze aange
geven dat De Nieuwe Burght de samenhang
binnen de landgoederenzone juist zal verster
ken. Wie echter de fotomontages van het
geheel vanuit de lucht in vogelvluchtperspectief
ziet krijgt over die 'versterkte samenhang' toch
minstens zijn twijfels.
De rijdende trein: tijd voor de noodrem
Na de gesprekken en het bestuderen van nota's,
zienswijzen en inspraakreacties dringt zich de
onvermijdelijke conclusie op dat waar het de
gemeente betreft voor de uitgangspunten veel
waardering en begrip valt op te brengen maar
dat het schort aan de uitwerking. Het heeft er
veel van weg dat het vrij plotselinge aanbod
van SHELL om de sportvelden te koop aan te
bieden gekoppeld aan het ongevraagd uitbren
gen door een architect van het bouwplan De
Nieuwe Burght de zaak in een stroomversnelling
heeft gebracht, terwijl de ontwikkelingen nog
helemaal niet uitgekristalliseerd zijn. Denken
we bijvoorbeeld aan het mogelijk ook vrijko
men van de stadhuislocatie. De zonder meer
gewaardeerde Toekomstvisie verschijnt als het
bouwplan De Nieuwe Burght al volop in proce
dure is!
Het moet toch mogelijk zijn om binnen finan
ciële randvoorwaarden en mèt het creëren van
een natuurvriendelijke, groene verbinding een
plan te ontwikkelen dat de cultuurhistorische
gegevens binnen het gebied meer in hun
waarde laat.
Het lijkt hoog tijd om wat af te remmen in de
vorm van een goede stedenbouwkundige of
landschappelijk goed overwogen visie op deze
zwembad/sportveldlocatie, uitgaand van de
Toekomstvisie voor het gehele gebied en dan
daarna pas een architect aan het werk te zetten
op een concreet bouwplan.
Drs. L. van derMeule is lid van de Provinciale
Commissie van Heemschut Zuid-Holland.
