Rijswijkse Landgoed Te Werve
in het nauw
II. LU
Leo van der Meule
Landgoed Te Werve in het Zuid-Hollandse Rijswijk dreigt te
worden aangetast door een bouwplan van de gemeente. Leo van
der Meule van Heemschut Zuid-Holland geeft hieronder de grote
waarde van het landgoed aan.
W.
-
42
Heemschut
april 2002
j
De zogeheten Landgoederenzone in Rijswijk
bestaat uit een aantal (voormalige) buitenplaat
sen aan weerszijden van de Van Vredenburch-
weg, de oude weg die het hart van historisch
Rijswijk al vele honderden jaren verbindt met
Wateringen. De weg ligt eigenlijk op een
strandwal, die min of meer noord-zuid loopt
en vermoedelijk al in de prehistorie bewoning
heeft gekend.
Ongetwijfeld hebben er zich al sinds de vroeg
ste tijden boeren gevestigd en de oudste be
stemming van dit gebied zal agrarisch geweest
zijn. Toch hebben in de middeleeuwen ook al
enkele eenvoudige adellijke huizen in het
gebied gestaan. Het zal om woontorentjes
gegaan zijn, die mogelijk later werden uit
gebreid.
Aan het begin van de 17de eeuw kreeg het adel
lijk wonen een stevige impuls toen niemand
minder dan stadhouder Frederik Hendrik er het
Huijs ter Nieuwburgh liet neerzetten. Het was,
vergeleken met vorstelijke optrekjes elders in
Europa toch een tamelijk bescheiden geheel.
De hoogte was bescheiden: twee bouwlagen op
een plint met een tamelijk steil oprijzende kap,
alles bij elkaar ongeveer 15 meter hoog. In de
18de eeuw konden de Oranjes het onderhoud
van alle paleizen niet meer bekostigen en
werden met name Honselersdijk en Ter
Nieuwburgh aan verval prijsgegeven. Als niet
in 1697 de Vrede van Rijswijk in Ter Nieuw
burgh was getekend zou van het gehele huis
vermoedelijk geen spoor meer zijn over
gebleven.
Nu resteert nog een herdenkingsnaald, een
tweetal rechthoekige vijvers en de door middel
van een heg aangegeven buitenomtrek van het
huis. Dit alles ligt in wat tegenwoordig het
Rijswijkse Bos heet. Een bos overigens van
betrekkelijk jonge datum ,want bomen die het
mogelijk nog vanaf de 17de eeuw hadden uit
gehouden zijn tijdens de laatste oorlog, met
Tuinzijde landgoed.
name in de hongerwinter, gekapt. De huidige
aanplant is dus hooguit een halve eeuw oud.
Zuidelijk hiervan ligt het landgoed Te Werve,
een buitenplaats met een eerbiedwaardige leef
tijd en jaren in eigendom en gebruik van de
personeelsvereniging van SHELL. Behalve het
vele malen verbouwde huis Te Werve bevinden
zich hier ook een heel zeldzame stenen duiven-
toren, een oranjerie en een tuinmanswoning.
Tezamen met een groot gedeelte van het groen
is dit geheel onlangs door de RDMZ aangewe
zen als beschermd rijksmonument.
Al enkele decennia geleden werd in de noord
westhoek van dit landgoed, dicht tegen het
Rijswijkse Bos aan een groot zwembad neer
gezet. Een betonnen kolos met ligweide en
buitenbad, Rijswijk kon zwemmen en zonnen,
Te Werve had sindsdien een wanklank.
