Batavia: VOC-stad in de Oost
Kustgezicht Batavia, ingekleurde tekening door
Mattheus Sager, 1752 (Atlas Van Stolk top.
1040).
Het Kasteel
Een vroege plattegrond uit 1629 laat zien waar
de eerste bouwwerken verrezen (afb. pag.36).
Nabij de kust, niet ver van de monding van de
Ciliwung-rivier, werd tegen het oude fortje
Jacatra een nieuwe vesting aangebouwd. Dit
fort, het Kasteel, had een vierkante platte
grond. Men versterkte de vestingmuren op de
hoeken met stevige bastions en voorzag ze van
welluidende benamingen als Parel, Diamant,
Saphier en Robijn. Een juweliershart zou er
sneller van gaan kloppen. Het Kasteel had niet
alleen een verdedigende functie, maar herbergde
binnen zijn muren ook bestuurlijke organen
van de Compagnie. In het Gouvernement had
de hoogste ambtenaar zijn intrek genomen. Op
de prent van Joann Nieuhof in zijn Gedenkweerdige
zee- en lant-reise uit 1682 zien we de woning en
dienstvertrekken van de gouverneur-generaal
rechts (afb. pag. 34). Een sober pand met kruis-
vensters en klassiek omlijste entree boven een
bordes. Een belangrijke ruimte vormde de
Gebedzaal, gelegen direct achter de ingang,
waarin 's morgens vroeg hoge functionarissen
hun opwachting maakten om te rapporteren en
instructies te ontvangen en waarin 's avonds de
dag werd besloten met het Avondgebed.
Tegenover het Gouvernement lag de woning
van de directeur-generaal. Middenachter
getuigt een merkwaardig bouwsel van de zorg
voor het geestelijke welzijn van de Compagnies
dienaren: de kasteelkerk. Dit op een donjon
gelijkend gebouw met dikke muren en een plat
dak bood manschappen de mogelijkheid
bovenop beschietingen uit te voeren. Rechts
van het Gouvernement bevonden zich de
vertrekken waar de financiën werden beheerd,
zoals de soldijkamer die ook wel de Loge werd
genoemd, aan de achterkant lag de vergaderzaal
van de Raad van Indië. In deze zaal openden de
leden van het hoogste gezag hun bijeenkom
sten steevast met een gebed dat blijk gaf van
godsvrucht en deemoed en waarin 'dat Ghij ons
duijster verstant wilt verlichten en ons geven
manhafte wackeregemoederen' nimmer ontbrak.
Verder trof men opslagruimten en werkplaat
sen aan in het Kasteel.
Conform de macht die het bestuurscentrum
Tentoonstelling
Een selectie prenten en tekeningen
uit de Atlas Van Stolk
23 februari 2002 t/m 16 juni 2002
locatie:
Het Schielandshuis
Korte Hoogstraat 31
3011 GK Rotterdam
tel. 010-2176767
openingstijden:
dinsdag t/m vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur
zaterdag, zondag en feestdagen van
11.00 tot 17.00 uur
Voor nadere informatie omtrent
restauratieprojecten in Jakarta:
Stichting Oud Jakarta
Voorz.: de heer H.E. Leefers
Markstraat 12
9712 PC Groningen
tel. 050-3133931
februari 2002 35
