Mediterrane woonvormen in
Romeinse commandantswoning
m
wiu"'%4
*tm
Kees Peterse
Praetorium op Kops Plateau te Nijmegen virtueel gereconstrueerd
Op het Kops Plateau te Nijmegen bevond zich aan het begin van
onze jaartelling een legerkamp met een bijzondere commandants
woning. Het gebouw, dat wellicht onderdak heeft geboden aan
de leider van het Romeins offensief tegen de Germanen, blijkt
duidelijk beïnvloed te zijn geweest door de mediterrane manier
van wonen. Het is nu op papier gereconstrueerd.
lil
30
Heemschut
februari 2002
Het door dr. ing. Kees Peterse (PANSA
BV Nijmegen) uitgevoerde onderzoek en
de hierop gebaseerde ruimtelijke recon
structie van het praetorium hebben plaats
gevonden in opdracht van Museum Het
Valkhof (voorheen Provinciaal Museum
G.M. Kam) te Nijmegen. Hierbij is
gebruik gemaakt van de archeologische
veldtekeningen die tijdens de opgravingen
door de Rijksdienst voor het Oudheid
kundig Bodemonderzoek (ROB) zijn
vervaardigd. De computeranimaties zijn
gemaakt door Maria Smitb in Austin
Texas. De auteur is dank verschuldigd aan
drs. Louis Swinkels (Museum Het Valkhof),
drs. Katja Zee (Gemeente Nijmegen) en drs.
Harry van Enckevort (Gemeente Nijmegen)
voor hun bereidwillige medewerking en
gerichte informatie.
Situatietekening Kops Plateau (deels naar Enckevort/Zee 1999)
Verklaring: A praetorium; B opslagplaats; C hoofdkwartier; D stallen; 1
dubbele gracht.
Nijmegen geniet grote bekendheid als de
belangrijkste militaire locatie van Romeins
Nederland. In vele handboeken vindt men de
plattegrond van de in steen opgetrokken laat-
Flavische castra (circa 90 na Chr.), waarin de
Legio X Gemina tot 104 na Chr. was gelegerd.
De Romeinse geschiedenis van de stad gaat
evenwel verder terug.
Al kort voor het begin van onze jaartelling werd
een groot legerkamp ingericht op de huidige
Hunerberg. Hier verzamelden zich troepen,
die werden ingezet voor de verovering van
Germaans gebied. Waarschijnlijk als onderdeel
van hetzelfde offensief werd iets later, circa
10 voor Chr., oostelijk van de Hunerberg een
commandopost ingericht op het Kops Plateau.
Het is zeer wel mogelijk dat bevelhebber
Drusus, stiefzoon van keizer Augustus, van
hieruit de militaire operatie heeft gecoördi
neerd.
Voor deze bijzondere betekenis van de leger
plaats op het Kops Plateau zijn verschillende
aanwijzingen. Het is opvallend dat in het
betrekkelijk kleine kamp, maximaal slechts
4,5 ha, onderkomens voor officieren over
vertegenwoordigd waren. Voorts zijn grote
hoeveelheden luxeaardewerk gevonden: met
