oktober 2001
Heemschut
43
wonen in een monument is vakan
tie. Een ding hebben de geïnter
viewden gemeen; zij vertellen
allen volt trots en passie over hun
monument. Soms ook wat ver
moeid, want zo'n huis is nooit af.
Hoevelaken, Bouwfonds, 2001. 80p.
Gasthuis
Geen woonhuis, maar een gasthuis
wordt beschreven in het boekje
'St.-Elisabeths Gasthuis; bouwge
schiedenis van een Arnhems zieken
huis', samengesteld AootJ.H.J. van
Hest. Het ziekenhuis Was tot 1995
in gebruik. Hoofdgebouw(uit
1894) en kapel(1906) zijn inmid
dels rijksmonument. Het gebouw
is een karakteristiek voorbeeld van
een R.K. model hospitaal uit eind
19de eeuw in een neostijl, die ook
wel 'Roomse Stijl' wordt
genoemd. Het gebouw heeft een
grote historische waarde, want het
heeft een cruciale rol gespeeld
tijdens de Slag om Arnhem. In het
boekje wordt uitgebreid verhaald
over de geschiedenis van het
ziekenhuis en de bouw volgens de
modernste inzichten van zieken-
huisbouw. Als zodanig heeft het
Gasthuis een belangrijke rol
gespeelt in de ontwikkeling van de
Nederlandse ziekenhuisbouw. Het
boekje verscheen als deel 9 in de
'Arnhemse Monumentenreeks' in
opdracht van de Stichting
Manuscript.
Utrecht, Matrijs, 2001. 62p. ISBN
90 5345 183 8. Prijs f 19,95.
Jaarboek Rdmz 2001
Op de valreep ontvingen wij vlak
voor het ter perse gaan van deze
Heemschut het Jaarboek van de
Rijksdienst Monumentenzorg
Interieurs belicht', dat verscheen
onder redactie van H.C.M. Kleijn.
Het boek werd opgedragen aan
het Instituut Collectie Nederland,
partner bij de Manifestatie
Historisch Interieur dit jaar. De
inleiding gaat over het begrip juri
dische bescherming. Het eerste
deel met als titel 'zorg en beheer' zet
gezichtspunten uiteen van over
heid, belangengroepen, beheer
ders en eigenaren. Pas vier jaar
geleden is bij de rijksdienst Eloy
Koldeweij aangesteld, speciaal
belast met kennisopbouw van het
historisch interieur. Divers onder
zoek ter voorbereiding van het jaar
van het interieur heeft aan het
licht gebracht, dat er veel meer
interessante interieurs zijn dan
men vermoedde.
Bij de actualisering van het monu-
mentenregister dat nu in volle
gang is, krijgt het interieur waar
mogelijk alle aandacht. Eigenaren
en beheerders .kunnen in de
nabije toekomst meer en beter
onderbouwde adviezen tegemoet
zien', aldus Asselbergs in het voor
woord.
In het tweede deel komt de inhou
delijke rijkdom aan bod en worden
in korte opstellen allerlei interi
eurs beschreven, van kerken tot
industriële monumenten. In totaal
werkten achtentwintig auteurs
mee aan het Jaarboek.
De laatste bijdrage is van de
romancier Nicolaas Matsier over de
heer en mevrouw Willet Holthuysen,
in het verleden bewoners van het
Museum aan de Herengracht 605
in Amsterdam. Het is gebaseerd
op de 'Oorspronkelijke herinne
ringen' uit 1934 van Frans Coenen
de eerste conservator van het
Museum
Zwolle, Waanders Uitgevers, 2001.
224p. 1SBN90 400 9591 4. Prijs
f49,36.
Jaarverslag
De Vereniging Hendrick de
Keyser heeft in haar 82 ste Jaar
verslag over 2000 ook ingespeeld
op het Jaar van het Interieur. In
het verslag wordt een overzicht
van de goede resultaten gegeven
(ondanks de voortdurende onze
kerheden en problemen met over
heidssubsidies) en wordt de
verheugende 'beneficiënten'-
relatie genoemd, die voor meer
dere jaren werd aangegaan met
de sponsorloterij om te kunnen
concurreren met woningen op de
vrije markt. Dit laatste geldt
vooral voor topstukken uit de
19de en 20ste eeuw. Op die
manier werd Huis Hildebrand
van G. Rietveld in Blaricum aange
kocht. Tevens werd in het boek
jaar het grootste huis ooit verwor
ven, namelijk de buitenplaats
Sparrendaal in Driebergen-
Rijsenburg, waarvan het interieur
met kostbare beschilderde
behangsels een grote restauratie
behoeft. Tot slot is in het jaarver
slag een uitgebreide beschrijving
van Huis Sparrendaal opgenomen
van de hand van Catharina L. van
Groningen, waarin veel aandacht
voor het 18de-eeuwse interieur. In
de toekomst zullen leden van
Hendrick de Keyser zoals gebrui
kelijk, zeker in de gelegenheid zijn
Sparrendaal te bezoeken.
Secretariaat: 'Huis van Brienen
Herengracht 284,1016 BX
Amsterdam. Tel. (020)6249755.
Willem van Oranje
In de Pers hebben we veel goede
dingen maar ook minder positieve
reacties kunnen lezen op de
restauratie van het praalgraf van
Willem van Oranje in de Nieuwe
Kerk te Delft. Deze restauratie
dilemma's worden in dit boek
onthuld. Het graf is een ontwerp
van Hendrick de Keyser. In de 'Prins
en de Keyser'; restauratie van het
grafmonument voor Willem van
Oranjedoor Nicole Ex en Trits
Scholten worden de geschiedenis
van het monument en de restaura
tie uiteengezet. Het marmer werd
aangetast door zout, waardoor het
marmer verpulverde. De restaura
tie vond plaats tussen 1996 en
2001 en werd minutieus vastge
legd. Het boek beschrijft een
periode van ruim vier eeuwen.
Bussum, Thoth, 2001. 220p.
ISBN90 6868 284 9. Prijsf55,-.
Schoonheid
Ter gelegenheid van 75 jaar
Oversticht, Genootschap tot
bevordering en instandhouding
van het landelijk en stedelijk
schoon in de provincie Overijssel
verscheen een jubileumuitgave
met als titel 'Over schoonheid; archi
tectuur, omgeving, landschap'. De
redactie was in handen van
M.M. Beek, T. Idsinga enA. van der
Woud. Voorzitter^. Dijkstra van
het Oversticht zegt in zijn voor
woord, dat 'schoonheid decennia
lang min of meer taboe is geweest.
In het rationele taalgebruik van de
moderne welvaartsstaat pas dat
woord kennelijk niet.' Belevings
waarde en ruimtelijke kwaliteit
waren de trefwoorden, die blijk
baar minder subjectief waren en
beter passen in het ambtelijke
jargon. In deze uitgave staat
schoonheid, al dan niet subjectief,
centraal en wordt het onomwon
den in essay, interview, overpein
zing en fotoreportage gebruikt en
getoond. Toonaangevende figuren
als rijksbouwmeester^» Coenen
werden geïnterviewd en opstellen
over welstand en schoonheid zijn
er van Noud de Vreeze, Paid
Schnabel en Vincent van Rossum.
De bijdragen zijn divers en in de
fotoreportages wordt schoonheid
verschillend benaderd.
Zwolle. Waanders, 2000. 160p.
ISBN 90 400 9419 9. Prijsf55,-.
Steunpunt Monumentenzorg
Zuid-Holland
Leiden Met de ondertekening van
een samenwerkingsovereenkomst
en een intentieverklaring, tijdens
een feestelijke bijeenkomst in de
Stadsgehoorzaal in Leiden op
13 september, is in Zuid-Holland
het Provinciaal Steunpunt
Monumentenzorg en Archeologie
van start gegaan.
Zuid-Holland sluit hiermee aan
op de tendens om in elke provincie
zo'n steunpunt in het leven te
roepen. In de meeste provincies
functioneren zulke steunpunten
reeds langer. In Friesland, Utrecht
en Zeeland werkt men aan de
oprichting ervan.
Als onafhankelijke instanties op
het gebied van het cultureel
erfgoed, fungeren de steunpunten
als een platform van informatie en
bundeling van krachten van de
initiatiefnemers. Daarnaast bieden
zij actief ondersteuning aan
gemeenten in het veld van de
(archeologische) monumenten
zorg, de ruimtelijke ordening en
de cultuurhistorie.
Het nieuwe steunpunt is onder
deel van de Stichting Erfgoedhuis
Zuid-Holland. Het is samen met
de stichting gevestigd in het
monumentale Gemeenlandshuis
van Rijnland aan Breestraat 59 te
Leiden. De medewerkers zijn te
bereiken via tel.071-5133739 of e-
mailadres secr@erfgoedhuis-zh.nl
