vuurtorens
op de Benedenwinden
Enkele
Michiel Bakker
'Om de ongelukkigen uit de kaken des doods te redden'
Het stranden, jaren geleden van een tamelijk groot koopvaardij
schip, het s.s. California aan de westkust van Aruba, getuigt van
het feit dat het eiland werkelijk onzichtbaar moest zijn geweest
voor dat schip. In die dagen had men op de zeer gevaarlijke en
nogal woeste noordwestkust zelfs geen slechte petroleumlamp.1
oktober 2001
Heemschut
25
De lading van het gestrande schip bestond
voornamelijk uit manufacturen en nog jaren
later liepen schoolkinderen, gestoken in een
pak van de verdronken bemanning door
Oranjestad. Een zegen voor het toen nood
lijdende Aruba; een drama voor bemanning en
reder. De maritieme omstandigheden rond de
Benedenwindse eilanden waren hachelijk.
Wilde men vanuit Nederland Curagao berei
ken, dan had men de keus uit een route langs de
Azoren, de Bovenwinden en een oversteek van
de Caribische Zee, en een route via Madeira,
het vasteland van Zuid-Amerika, langs
Suriname en Tobago naar Curagao.
Deze laatste Venezuela-route voert langs de
onbewoonde Testigos-, Roques- en Aves
eilanden. Overleefde men dit, dan wachtten het
verraderlijke Bonaire en het slechts 2,5 km
lange en nauwelijks boven de zeespiegel uitste
kende eilandje Klein Curagao.
Bonaire
Met het oog op een veiliger scheepvaartverkeer
en ter vermeerdering van de 'securiteijd' zou
eerst het zuidoosten van Bonaire gemarkeerd
moeten worden. Inl837-1838 werd hier dan
ook een vuurtoren gebouwd. Het plan tot de
bouw is van Reinier Frederik baron van Raders
(1794-1868). Van Raders werd op 10 december
1836 tot gezaghebber van Curagao en onder-
hoorige eilanden - Bonaire en Aruba -
benoemd, voor welke laatste gebieden hij een
bijzondere belangstelling toonde. Het plan Van
Raders voorzag in de bouw van vuurtorens op
Bonaire en Klein Curagao, alsmede de aanleg
van twee bakens bij de ankerplaats van de
De mooiste vuurtoren van het Koninkrijk staat
op Klein Curagao. (Collectie Han Menting)
zoutpan van Pedro Kali (huidige Oranjepan te
Bonaire). Deze zes a zeven meter hoge stenen
piramidale obelisken bestaan nog steeds. De
financiering van het project zou in handen
moeten komen van een particulier bouwfonds.
De Bonairiaanse vuurtoren werd geheel
gebouwd volgens een door H. W. Graham gete
kende ontwerptekening. Volgens Michael
Newton2 is dit dan ook de oudst bewaard geble
ven ontwerptekening van een Bonairiaans
gebouw. De tekening toont een vuurtoren van
het zuilvormige type. Het basement heeft een
doorsnede van vijf meter; van het maaiveld tot
de bovenzijde van het kapiteel is de toren circa
16,5 meter hoog. De zes verdiepingen zijn met
rechte steektrappen verbonden. Hendrik
Willem Graham, geboren in Sluis, diende bij
het corps mineurs en sappeurs van de Genie.
Zijn desertie in 1815 kwam hem op verbanning
7
De Willemstoren op Bonaire, waarvoor op
22 maart 1837 de eerste steen werd gelegd.
Foto auteur.