oktober 2001
Heemschut
19
open vaarwater vanuit dit gebied
de vaarweg naar Antwerpen kon
worden gecontroleerd. Zeeuws-
Vlaanderen is nu een aaneenge
sloten gebied, maar werd vroeger
doorsneden door een groot aantal
kreken en kleine zeearmen,
waarvan de laatste, de Braakman,
pas in 1952 werd afgesloten. Hulst
werd in de loop van de geschiede
nis ingenomen door Vlamingen,
Fransen, Spanjaarden en door
prinsen van Oranje. Nu is het een
gezellig koopstadje met een
Bourgondische sfeer.
Stadswallen
De stadswallen, die een groot
aantal belegeringen hebben door
staan, vormen een belangrijke
bezienswaardigheid van Hulst.
Zij stammen voor het grootste
gedeelte uit de Tachtigjarige
Oorlog. Zij worden omgeven door
een gracht. Gedeeltelijk is buiten
de eerste nog een tweede vesting
gracht aanwezig. Via een pad op
de wallen krijgt de wandelaar een
prachtig uitzicht over stad en
vestingwerken met bolwerken,
contrescarpen en ravelijnen. In de
wallen is een viertal stadspoorten
opgenomen. Eén van deze
poorten, een dubbele land- en
waterpoort, werd tijdens een beleg
in 1596 verwoest en daarna bedol
ven onder een nieuwe stadswal. In
1952 werd zij weer blootgelegd en
provisorisch geconserveerd. Al
spoedig begon het metselwerk
echter af te brokkelen en de poort-
resten raakten in verval. De plaat
selijke Heemkundige Kring en
Heemschut hebben aandacht
gevraagd voor de snel verslechte
rende toestand van de poort. Het
getij is gekeerd, want vorig jaar
hebben de restanten van de poort
een grondige restauratie onder
gaan.
De drie overige poorten stammen
allen uit de 18de eeuw. Bij de
Dubbele Poort uit 1771 staat een
monumentje voor de sluwe
Reynaert de Vos.
De stad
De monumentale Willibrordus-
basiliek beheerst het stadsbeeld
van Hulst. De restauratie van deze
kerk kwam in 2000 gereed. De
oorspronkelijke kerk werd
gebouwd omstreeks 1200, maar
van dit bouwwerk zijn nog maar
enkele fragmenten aanwezig. Haar
huidige Brabants-gotische stijl
kreeg de kerk na de grote brand
van 1468. De kerk heeft verschil
lende torenspitsen gehad, die
vernietigd zijn door brand of
bombardementen. De huidige
moderne torenspits is van na de
Tweede Wereldoorlog. Verdere
belangrijke gebouwen zijn onder
andere het stadhuis, gesierd met
de dubbele gouden Oostenrijkse
adelaar en een drietal refugia.
Veel land rondom Hulst werd
ingepolderd door Abdijen, die in
Hulst over een refugium beschik
ten. Achter het stadhuis staat het
refugium van Baudelo, in de
Steenstraat bevinden zich de
refugia van de abdij Ter Duinen
en die van Cambron.
Staats-Spaanse linie
Op de grens van Nederland en
België ligt in Zeeuws-Vlaanderen
een lange rij oude verdedigings
werken, zoals forten, schansen en
redoutes. De resten van deze
verdedigingswerken dragen in
belangrijke mate bij aan het karak
teristieke landschap van Zeeuws-
Vlaanderen. Er zijn resten van een
Romeins castellum in Aardenburg
en een Karolingische ringburgwal
in Oostburg. Het in de Zeeuwse
kreken en zeearmen overvloedig
aanwezige element water werd
gebruikt bij de bouw van vesting
werken, forten, schansen en linies,
met name tijdens de Tachtigjarige
Oorlog, toen Zeeuws-Vlaanderen
gedurende lange tijd frondinie
werd. Maar ook na de
Tachtigjarige Oorlog was het met
de vestingbouw nog niet gedaan.
Nu werden vanuit de stad de
'Linies van Communicatie' aange
legd. De werken werden na het
rampjaar 1672, toen het land rond
Hulst weer onder water werd
gezet om de oprukkende Franse
troepen tegen te houden, nog
verder uitgebreid, in oostelijke
richting tot Fort Zandberg.
Rondom de stad werden nieuwe
forten gebouwd. In de Franse tijd
(1794-1814) werd besloten de
vesting te ontmantelen. Maar
doordat de stad Hulst voor een
belangrijk deel de vestingwerken
kon verwerven, konden zij samen
met de Linie van Communicatie
Betonnen torenspits uit de 20ste eeuw op de gotische basiliek van Hulst.
Foto's Ruben Oreel.
tot op de huidige dag nagenoeg
geheel behouden blijven. Het
dagelijks bestuur van de provincie
heeft een plan opgevat om van dit
gebied een Belvedere-project te
maken. Er wordt gewerkt aan een
plan van aanpak.
Excursie-programma
De excursie begint om 11.00 uur
in het gemeentehuis van Hulst.
Voor deelnemers, die met open
baar vervoer reizen vertrekt om
9.40 uur een bus vanaf het NS
station Kruiningen-Yerseke. Deze
brengt u naar de veerboot
Kruiningen-Perkpolder (vertrek
10.00 uur, vaartijd 20 minuten).
Verder vervoer per bus naar
Hulst. Deelnemers uit Zeeland
benoorden de Schelde kunnen, als
zij dit tevoren opgeven, ook van
deze laatstgenoemde bus gebruik
maken.
Na de ontvangst in het gemeente
huis van Hulst en de broodjes
lunch in een nabijgelegen restau
rant volgt een korte wandeling
over de wallen en door het stadje
Hulst. Hierna maken we met de
bus een linie- en fortentocht langs
de Linie van Communicatie door
het Oost Zeeuws-Vlaamse land.
De bus brengt u weer naar de
veerboot van 17.30 uur uit Perk-
polder en van de boot naar het NS
station Kruiningen-Yerseke.
De kosten voor deze excursie
bedragen 5 0,- per persoon,
vanaf Kruiningen. De lunch is bij
dit bedrag inbegrepen.
Aanmelden
U kunt zich aanmelden door over
making van het deelnemersgeld
ad 50,- naar postbankrekening
8317882 van Bond Heemschut
Zeeland, M. Smallegangesbuurt
24,4461 AT Goes, op boven
staand adres.
Mocht de verschijningsdatum van
het tijdschrift een tijdige storting
onmogelijk maken, dan kunt u
even bellen naar de pr-medewer-
ker van Heemschut Zeeland, de
heer G.M. Baijens, Penninghoek
12, Middelburg, tel. 0118-626302
(liefst in de avonduren).
